مروري بر ابزار ارزيابي نظام سلامت روان سازمان جهاني بهداشت: WHO-AIMS

مقدمه: پايش مداوم نظام سلامت روان مي تواند در كاهش مشكلات سلامت روان كشورها كمك نمايد. لذا؛ هر نظامي نياز به جمع آوري اطلاعات خود دارد.سازمان جهاني بهداشت، ابزاري با نام WHO-AIMS را با هدف ارتقاء و كمك به سلامت روان كشورها معرفي كرده است. هدف: مطالعه با هدف آشنايي با ابزار ارزيابي نظام سلامت روان WHO-AIMS در كشورهاي مختلف و شناسايي مشكلات كشورها و ارائه اولين نتيجه ارزيابي نظام سلامت روان ايران توسط سازمان جهاني بهداشت انجام شده بود. مواد و روش ها: در اين مطالعه مروري سيستماتيك براي شناخت ابزار، جستجوي مفصلي در بانك هاي اطلاعاتي با استفاده از كليد واژه هاي مرتبط مانند Mental Health Systems و WHO-AIMS و World Health Organization Assessment Instrument for Mental Health Systems در سايت هاي خارجي و داخلي انجام شد، در ايران هيچ مقاله اي در رابطه با شناخت ابزار يافت نشد، در103 مقاله خارجي (93 گزارش سازمان جهاني بهداشت و 10 مقاله پژوهشي) به معرفي ابزار و مشكلات ابزار و نظام سلامت روان كشورها پرداخته شده بود. يافته ها: ابزار WHO-AIMS شامل 6 حيطه (سياست گذاري، برنامه كشوري، بودجه و قانون بهداشت روان، خدمات بهداشت روان، بهداشت روان در نظام PHC، نيروي انساني، آموزش بهداشت و ساير بخش هاي مرتبط با بهداشت روان و پايش و پژوهش) و 28 زير مجموعه و 156 شاخص مي باشد. در مجموع مشكلات بيشتر كشورها، عدم وجود قانون سلامت روان، بودجه كم سلامت روان، هزينه بالاي مداخلات رواني اجتماعي، توزيع نامناسب بيمارستان هاي رواني، عدم جمع آوري داده ها، نيروي انساني ناكافي، تعداد كم افراد آموزش ديده سلامت روان، نداشتن انجمن بيماران و خانواده ها، خدمات ناكافي سلامت روان و ... ذكر شده است. نتيجه گيري: ابزار WHO-AIMS تصوير واضحي از نقاط قوت و ضعف حوزه سلامت روان را به كشورها نشان مي دهد و كشورها قادر به نظارت بر پيشرفت ارائه خدمات سلامت روان و اجراي سياست هاي خود خواهند بود. اين مطالعه باعث آشنايي كاركنان و مديران نظام سلامت روان با اين ابزار مي شود و همچنين با توجه به مشكلات ابزار، پژوهشگران را جهت طراحي الگوهاي جديد ارزيابي نظام سلامت روان ترقيب خواهد كرد.