عنوان مقاله :
حفاظتِ تفويضي از شهرهاي اسلامي در عجايب‌نگاري‌هاي مسلمانان در سده‌هاي ميانه: كاركرد و صورت طلسم‌هاي شهري
پديد آورندگان :
طاهري ، محمدمهدي دانشگاه مونش - دانشكدۀ معماري , معصومي ، دنيا دانشگاه تهران، پرديس هنرهاي زيبا - دانشكدۀ معماري
كليدواژه :
حفاظت تفويضي , طلسم‌هاي شهري , طلسم‌هاي يادماني , عجايب‌نگاري
چكيده فارسي :
بنا بر منابع دورۀ اسلامي، شهرنشينان بخشي از وظيفۀ حفاظت از خود و شهرشان را به ديگران تفويض مي‌كنند و مراد از حفاظت تفويضي اين است كه عاملي به جز شخص يا شهر تحت حفظ، حافظ جان و مال مردم شود. در ميان انواع راه‌هاي حفاظت تفويضي، از مقوله‌هاي كمتر كاويده‌شده استفاده از طلسم‌هايي است كه در پندار مردم سده‌هاي ميانه، كاركردهاي متنوعي به آنها منسوب بوده است: حفظ شهر از گزند حيوانات و آفات؛ حفظ شهر از بلاياي طبيعي و عوامل جوّي؛ حفظ معادن و منابع شهر از دستبرد اغيار؛ مديريت انساني در قالب افزايش همدلي بين مردم و جلوگيري از بعضي جرم‌ها؛ و حفظ ابنيۀ عمومي. اين دسته از طلسم‌ها را كه گستره‌اي در مقياس يك شهر داشته‌اند، مي‌توان «طلسم شهري» نام نهاد كه در صورت‌هاي بسيار متعددي، اگرچه معمولاً با استفاده از سنگ، ساخته مي‌شدند: مجسمه و تنديس‌هاي دوبعدي (تراشيده‌شده روي زمين يا ديوار) و سه‌بعدي؛ مناره؛ و خانه.
