استفاده از روش نمونه برداري غيرفعال با منسوج كربني براي اندازهگيري هيدروكربنهاي آروماتيك تولوئن، زايلن و اتيل بنزن در هواي شهر تهران

زمينه و هدف: آلودگي هوا يكي از مهمترين مسائل زيست محيطي شهرهاي بزرگ است. هيدروكربن هاي آروماتيك به عنوان تركيبات آلي فرار جزء آلاينده هاي خطرناك هوا توسط سازمان هاي حفاظت محيط زيست شناخته شده است . هدف از اين تحقيق، استفاده از منسوج كربن فعال جهت نمونه برداري غيرفعال تركيبات آروماتيك از هواي مناطق مختلف شهر تهران و اندازهگيري آنها است. مواد و روشها: در اين تحقيق از منسوج كربن فعال به عنوان جاذب تركيبات آروماتيك استفاده شد . ويژگي هاي تصاوير ميكروسكوپ ،BET شيميايي منسوج كربن فعال توسط اندازه گيري ميزان سطح ويژه و حجم حفره ها از روش الكتروني روبشي و طيف سنجي فوتوالكترون اشعه ايكس بررسي شد. براي نمونه برداري تركيبات آروماتيك از روش نمونهبرداري غيرفعال مجهز به منسوج كربن فعال در 8 ايستگاه مختلف شهر تهران استفاده شد. براي اندازهگيري كمي تركيبات آروماتيك پس از استخراج نمونه ها با حلال دي كلرومتان از روش كروماتوگرافي گازي طيف سنج جرمي استفاده شد. يافتهها: نتايج آناليز نشان داد منسوج كربن فعال جاذب مناسبي براي تركيبات آروماتيك بوده و در ايستگاه هاي مختلف غلظت تركيبات آروماتيك تولوئن، زايلن و اتيل بنزن بدست آمد. نتايج بيانگر آن بود كه ايستگاه هاي جواديه (منطقه 17 ) و امام خميني (منطقه 10 ) داراي بيشترين مقدار تركيبات آروماتيك و ايستگاه هاي چيتگر (منطقه 22)، ستاري (منطقه 5) و تهرانپارس (منطقه 8) داراي كمترين ميزان تركيبات آروماتيك بودند. اندازه گيري غلظت تركيبات آروماتيك و ارتباط آنها با غلظت مونوكسيدكربن در ايستگاه هاي مختلف شهر تهران نشان داد كه هردوي آنها داراي منبع انتشار مشابه (وسايط نقليه) ميباشند. همچنين شرايط توپوگرافي و شهري هر ايستگاه، سرعت و جهت وزش باد و همچنين تعداد خودروي عبوري بر غلظت آلاينده ها و تركيبات آروماتيك هر ايستگاه موثر است. نتيجه گيري: با توجه به پايين بودن غلظت تركيبات آروماتيك در هوا، استفاده از منسوج كربن فعال و نمونه برداري غيرفعال روشي مناسب براي نمونه برداري و جذب اين تركيبات و در نهايت اندازه گيري آنها ميباشد. براي اين منظور لازم است كه بر روي سطح كربن فعال گروه هاي عاملي مناسب و به خصوص گروه هاي اكسيژندار وجود داشته باشد.