بررسي ويژگي آداكيتي و خاستگاه ماگمايي توده مونزونيتي كانه‌دار در منطقه نياز، شمال‌غرب ايران

منطقه نياز در پهنه ماگمايي البرز آذربايجان در شمال غرب ايران قرار دارد. تقريباً همه واحدهاي سنگي اين منطقه را سنگ هاي آذرين با تركيب حدواسط تا اسيدي به سن اليگوسن تا ميوسن تشكيل مي دهند. بر اساس داده هاي زمين شيميايي، سنگ هاي مونزونيتي كانه دار در اين منطقه از سري هاي ماگمايي آهكي قليايي پتاسيم بالا و شوشونيتي و داراي ويژگي متاآلومين تا كمي پرآلومين بوده و به كرانه هاي فعال قاره اي و محيط زمين ساختي پسابرخوردي وابسته هستند. غني شدگي در عناصر سنگ دوست بزرگ يون (LILE) و عناصر خاكي نادر سبك (LREE) و تهي شدگي از عناصر با شدت ميدان بالا (HFSE) و عناصر خاكي نادر سنگين (HREE) از ويژگي هاي اصلي اين توده است. ويژگي هاي زمين شيميايي مانند مقادير SiO2 و Al2O3 بالا، MgO پايين، مقدار كم Y (9.9 تا ppm 18.6) و Yb (0.83 تا ppm 1.53)، مقادير بالاي (La/Yb)N (23.43 تا 64.82)، مقدار بالاي Sr (ميانگين ppm 719.74) و مقدار پايين عناصر HFSE نشاندهنده وابستگي آداكيتي اين سنگ ها هستند. بطور كلي، ويژگي هاي زمين شيميايي نمونه هاي مورد بررسي با آداكيت هاي پرسيليس(HSA) همخواني دارد. نسبت هاي بالاي Sr/Y و (La/Yb)N بيانگر حضور آمفيبول و به مقدار جزئي گارنت به عنوان فازهاي پايدار در ناحيه خاستگاه ماگما است و به نظر مي رسد كه ماگماي والد سنگ هاي آداكيتي مورد بررسي از ذوب بخشي پوسته ي زيرين ضخيم شده شكل گرفته اند.