پارامترهاي توليد مثلي سوسك شاخك بلند سارتا Aeolesthes sarta Solsky (Col., Cerambycidae) روي درخت اوجا در شرايط آزمايشگاه

Reproductive Parameters of Aeolesthes sarta Solsky (Col., Cerambycidae) on Ulmus Carpinifolia Borkh. under Laboratory Conditions

سوسك شاخك بلند سارتا Aeolesthes sarta، يكي از مخرب‌ترين آفات چوبخوار درختان مثمر و غيرمثمر در ايران مي‌باشد. در اين پژوهش برخي از پارامترهاي توليد مثلي آن در شرايط آزمايشگاه با رهاسازي حشرات كامل هم‌سن تازه ظاهر شده (1 تا 2 روز پس از خروج از مكان‌هاي زمستان‌گذران) به صورت جفت‌هاي جداگانه روي قطعات بريده شده تنه درخت اوجا درون قفس، در 15 تكرار مطالعه شد. از اين داده‌ها در تهيه جدول باروري سوسك چوبخوار سارتا نيز استفاده گرديد. بر اساس نتايج اين پ‍ژوهش حشرات ماده به طور ميانگين 2/0±9/3 روز پس از رهاسازي شروع به تخم‌گذاري نمودند و ميانگين دوره تخم‌گذاري اين حشره 6/0±6/16 روز به طول انجاميد. ميانگين تعداد تخم گذاشته شده توسط هر حشره ماده 5/17±6/122 عدد تعيين شد. طول عمر حشرات نر 6/0±26 و طول عمر حشرات ماده 4/0±4/29 روز بود. حشرات ماده در طول دوره تخم‌ريزي هيچ‌گونه تلفاتي نداشتند، بنابراين مقادير نرخ ناخالص توليدمثل (GRR) و نرخ خالص توليد مثل (R0 يا NRR) (نسل/ماده/ماده) برابر و معادل 7/8±6/61 به دست آمد. نرخ ذاتي رشد جمعيت (rm)، ميانگين طول مدت هر نسل (T) و مدت زمان لازم براي دو برابر شدن جمعيت (t) به ترتيب 5-24/0±0067/0 نتاج ماده به ازاي هر ماده در روز، 4/0±5/612 و 6/3±7/102 روز برآورد شد. نرخ متناهي افزايش جمعيت (λ) (روز/ماده/ماده)، 5-24/0±006/1 تعيين شد. در اين آزمايش پايين بودن مقدار نرخ ذاتي رشد جمعيت مربوط به سه عامل سن بالاي افراد توليدمثل كننده (ميانگين 602 روز)، طول عمر پايين آنها در طول دوره توليدمثل (حداكثر 22 روز) و طولاني بودن ميانگين طول مدت يك نسل (612/5 روز) مي‌باشد.

Sarta longhorned beetle, Aeolesthes sarta, is one of the most destructive wood borer pests of fruit and shade trees in Iran. In this research, the reproductive parameters were studied under laboratory conditions. Fifteen pairs of newly developed adults (1-2 days after emergence from overwintering sites) were caged separately on 15 logs of Ulmus carpinifolia and fertility table was made using this data. The results showed that 3.9±0.2 days after emergence, females began to oviposit for 16.6±0.6 days, as oviposition period. Mean number of laid eggs was 122.6±17.5 per female. The mean longevity of male and female was 26±0.6 and 29.4±0.4 days, respectively. Females had no mortality during oviposition period, so gross reproductive rate (GRR) and net reproductive rate (R0) (famale/female/generation) were equal (61.6±8.7). Intrinsic rate of increase (rm), mean generation time (T) and doubling time of the population (t) were 0.0067±0.24-5 famale/female/day, 612.5±0.4 and 102.7±3.6 days, respectively. The finite rate of increase (λ) (female/female/day) was 1.006±0.24-5. Intrinsic rate of increase (rm) was very low (0.00672), because of longer lifetime of females (mean 602 days), low longevity during reproductive period (maximum 22 days) and long mean generation time (612.5 days).