آيا صنايع‌ دستي هنر است؟ جستجوي جايگاه صنايع‌ دستي در بين هنرها براساس زيبايي‌ شناسي كانت

به نظر »كانت « زيبايي امري عيني و متكي بر مفاهيم نيست، بلكه ذهن واضع حكم زيباشناختي در ابژۀ هنر است. احساس رضايتمندي در حكم ذوقي را ناشي از قضاوت تأملي به واسطه ذهن قضاوت كننده مي داند. او هنر را از طبيعت، علم و پيشه وري متمايز دانسته و هنرها را به مكانيكي، مطبوع و زيبا تقسيم مي كند. به زعم كانت هنرمطبوع هنري است كه غايت آن صرفا لذت است، در حالي كه معيار قضاوت در هنر زيبا قوه حاكمه تأملي بوده و اثر محصول نبوغ خالق به مدد صورت يا فرم است. كانت هنرهاي زيبا را از منظر بيان ايده ها به سه قسم تقسيم مي كند : هنرهاي سخنوري، هنرهاي تجسمي (شامل هنرپلاستيك و هنر نقاشي) و هنر زيباي تأثرات حسي. كانت به طور واضح صنايع دستي را در طبقه بندي خود جاي نداده است اما با توضيحاتي كه در مورد استفاده معين از شيء به مثابه شرط محدودكننده ايده هاي زيباشناختي ارائه مي دهد، بنظر مي رسد كه مي توان صنايع دستي را اگر تابع معيارهاي زيبايي شناسي باشد، زير مجموعۀ معماري و در گروه هنر پلاستيك قرار دارد. اما با توجه به طيف گستردۀ توليدات صنايع دستي از توليد انبوه گرفته تا اشياء منحصر به فرد با ويژگي هاي زيبايي شناختي، و از كاربردي گرفته تا تزييني، نمي توان همۀ آثار صنايع دستي را به طور يكسان مورد قضاوت قرار داد. پژوهش حاضر مي كوشد تا طيف صنايع دستي را از جنبۀ زيبايي شناختي تحليل كند. بدين وسيله حيطه »نقد قوه حكم « بر اساس مفاهيم ذكر شده در كتاب هنر و غيرهنر را در صنايع دستي متمايز كرده، مرزهاي هنر مطبوع و هنر زيبا در آن را معرفي مي كند.