بررسي اثر اسانس بهارنارنج (Citrus aurantium L.) بر شاخص‌هاي سلامت كبدي در مدل حيوان آزمايشگاهي

سابقه و هدف: در فرهنگ غذايي ايراني، گل‌ها و اسانس بهارنارنج در قالب مربا و عرقيجات در مقادير بالا مصرف مي‌شود. در طب سنتي ايراني در مورد اثرات عرق بهارنارنج روي كبد نگراني‌هايي ذكر شده است. هدف از مطالعه حاضر، بررسي اثر اسانس بهارنارنج بر شاخص‌هاي سلامت كبدي در مدل حيواني مي‌باشد. مواد و روش‌ها: اسانس بهارنارنج با كلونجر استخراج و توسط كروماتوگرافي گازي جرمي آناليز شد. سپس با دوزهاي (g/kg ۲ و ۱، 0/5) به‌مدت سه روز به‌صورت تك‌دوز از طريق داخل‌صفاقي يا خوراكي براي شش گروه پنج‌تايي موش صحرايي تجويز شد. براي دو گروه كنترل (g/kg۱) روغن زيتون (حامل اسانس) تجويز شد. ۴۸ ساعت بعد از آخرين تجويز، نمونه‌گيري خون و بافت كبد جهت تعيين آلانين امينو ترانسفراز(ALT) ، اسپارات امينو ترانسفراز(AST) ، لاكتات دهيدروژناز (LDH) و گلوتاتين (GSH) انجام شد و مطالعات هيستوپاتولوژيك صورت گرفت. نتايج: تغييرات اصلي اسانس، ليناليل استات، ترپينن۴ال، لينالول و فنتيل الكل بود. تجويز صفاقي اسانس در دوزهاي بالاتر از (g/kg ۱) موجب افزايش معني‌دار AST، ALT و LDH شد. اين اسانس در غلظت‌هاي بالاتر از (g/kg ۱) در تجويز خوراكي و داخل‌صفاقي باعث التهاب بافت كبدي شد. نتيجه‌گيري: بررسي آنزيم‌هاي AST، ALT و LDH و داده‌هاي هيستوپاتولوژي نشان داد كه اين اسانس در دوزهاي بالا، داراي سميت خفيف كبدي مي‌باشد. اين عوارض ناشي از استرس اكسيداتيو نبوده، احتمالاً از طريق سميت مستقيم و غيراكسيداتيو ايجاد مي‌شود.