تعيين شاخص هاي مناسب براي ارزيابي تحمل به خشكي در لاين هاي دابل هاپلوئيد گندم نان(Triticum aestivum. L)

به منظور ارزيابي تحمل به خشكي ارقام گندم و شناسايي ژنوتيپ هاي متحمل و حساس بر اساس شاخص هاي حساسيت و تحمل به تنش، پژوهشي در سال زراعي 95-1394 در دو شرايط آبي و تنش خشكي در قالب طرح لاتيس ساده 7 در 7 (شامل 7 بلوك ناقص) و با 2 تكرار براي 49 ژنوتيپ گندم شامل 45 لاين دابل هاپلوئيد گندم (هاپلوئيد مضاعف) به همراه والدين و دو رقم محلي (گاسكوژن و پيشتاز) به عنوان شاهد، در شهرستان شاهرود اجرا شد. نتايج همبستگي بين شاخص هاي تحمل به خشكي و عملكرد دانه در شرايط تنش و بدون تنش نشان داد كه شاخص هاي ميانگين حسابي(MP) ، ميانگين هارمونيك(HM) ، ميانگين هندسي(GMP) و شاخص تحمل(STI) همبستگي مثبت و معني داري با عملكرد دانه در هر دو شرايط محيطي داشتند و به عنوان شاخص هاي مناسب جهت گزينش ارقام پرمحصول در هر دو محيط تنش و بدون تنش شناسايي شدند. در بين اين شاخص ها شاخص STI به عنوان بهترين شاخص تعيين شد. بيش ترين مقدار شاخص هاي بالا نيز متعلق به لاين دابل هاپلوئيد 43 (DH43) بود. تجزيه به مولفه هاي اصلي بر اساس هفت شاخص تحمل به خشكي و عملكرد دانه در دو شرايط تنش و بدون تنش نشان داد كه مولفه اصلي اول، 68.15 درصد و مولفه اصلي دوم 31.39 درصد از تنوع داده هاي اوليه را توجيه كرده و بدين ترتيب اين دو مولفه اصلي مجموعا 99.55 درصد از كل تنوع را توصيف نمودند. با رسم نمودار باي پلات مشخص شد كه دابل هاپلوئيدهاي DH43، DH22، DH89، DH19 و DH13 متحمل ترين لاين ها به تنش خشكي در بين ژنوتيپ هاي مورد مطالعه بودند.