بازتاب تمثيلي و لفظي اسماي الهي در آثار عطار

A Reflection of Allegorical and Verbal Names of God in Attar's Woks

بازتاب تمثيلي و لفظي اسماي الهي در آثار شيخ فريدالدين عطار نيشابوري، به ويژه در مثنوياتش؛ اهميت فراوان و جايگاه والايي دارد. پي بردن به چگونگي كاربرد اسماي الهي در آثار اين شاعر عارف؛ مستلزم آگاهي از نظر وي درباره ي توقيفي بودن اسما و صفات خداوند است. مقاله ي حاضر، ابتدا ديدگاه عطار را در اين مورد مشخص ساخته؛ با استناد به داده هاي تحقيق نتيجه مي گيرد كه وي معتقد به عدم توقيفي بودن آن هاست. سپس به بررسي چگونگي بازتاب برخي از اسماي خداوند از لحاظ لفظي، حقيقي و تمثيلي؛ به همراه شواهد مثال از آثار عرفاني و تعليمي وي مي پردازد و آن ها را از جنبه هاي مختلف شكلي و ماهوي مورد بررسي قرار مي دهد. با دقت در منظومه هاي تعليمي و داستان هاي تمثيلي و رمزي عطار، معلوم مي شود كه مشرب عرفاني وي «وحدت وجودي» است، لذا تطابق كامل و يگانگي حقيقي بين صفات و ذات خداوند، در آثار وي كاملا مشهوداست. همين ويژگي، آثار عطار را منشور اسماي الهي قرار داده كه اغلب آن ها را به كمك تمثيل هاي كوتاه و به گونه ي رمز و اشاره بيان كرده است.

Reflection of the allegorical and verbal names for Allah in the works of Sheikh Farid al-Din Attar Neishabouri, especially in his Masnavi collection of poems, is of great importance and value. In order to find out how the names for Allah is used in the works of this mystic poet, it is necessary to be aware of his opinion about His names and attributes. This paper firstly specifies Attar’s ideas in this regard, and then according to research data concludes that he doesn’t consider His names to be confined to what He has given to Himself in the Devine Book of Quran. Then it studies the way some of His names have been reflected verbally, realistically and allegorically, giving examples from his works and considering their different aspects of form and concept. Careful study of allegorical and symbolic stories of Attar makes it clear that his spiritual disposition is "pantheism" and, therefore, full compliance and real unity between the Divine Names and Attributions is evident in his works. This feature makes works of Attar a collection of the Divine Names that often are expressed with short allegories and mystically.