تأملي بر شرط «انتفاء التهمة» در شاهد

گواهي شهود در دادگاه‌ها از جمله ادله اثبات در حقوق كيفري و مدني است. براي اطمينان به نتايج گواهي، شرايط سخت‌گيرانه‌اي براي شاهد در نظر گرفته شده است كه بنابر نظر مشهور فقهاي شيعه عبارتند از: بلوغ و عقل، اسلام و طهارت مولد، عدالت و انتفاء تهمت. گرچه متهم نبودن شاهد، يكي از صفاتي قلمداد شده است كه فقدان آن، شاهد را با عدم قبولي شهادتش مواجه مي‌كند؛ ولي دقت در كلمات فقها و تعبيرات آنها در اين مورد نشان مي‌دهد كه آنچه به عنوان مانع شهادت مطرح است متهم بودن شاهد و احتمال شهادت ناحق وي به جانبداري از يكي از طرفين دعوا نيست؛ چرا كه با پذيرش عدالت وي، اين احتمال ضعيف و يا منتفي است؛ بلكه ذينفع بودن شاهد در شهادت است. در اين راستا ديدگاه فقهايي كه به جاي شرط «انتفاء تهمت» از شرط «ذينفع نبودن شاهد» استفاده كرده‌اند ترجيح داده شده است.