كيفيّت تحقّق «علم» در گزاره هاي شرعي

يكي از مسائل اصول ‏فقه كه متكفّل تحصيل ابزار مناسب به منظور كشف احكام شرعي محسوب مي‌گردد، «حجّيت قطع» است. مشهور اصوليان برآنند كه قطع اصولي داراي حجّيت ذاتي است و به همين لحاظ آن را مبناي شناخت در فقه و اصول دانسته و به اشتباه بر آن اطلاق «علم» مي‏كنند. اما بسياري از اصوليان متأخر، منكر حجّيت قطع اصولي شده و مبناي حجّيت را وصول به حكم واقعي دانسته‌اند، نه صرف حالت نفساني مكلّف. از همين‌رو، لازم است مبناي شناخت را در فقه و اصول، قطع به شرط مطابقت با واقع يا همان قطع منطقي قرار داد كه اين، همان معناي دقيق و اصطلاحي «علم» است. امّا مسئله مهم‏تر آن است كه چگونه مي‏توان به گزاره‏هاي شرعي، قطع منطقي يا همان علم پيدا كرد؟ به نظر مي‏رسد تنها راه مطمئن براي علم به معارف دستوري دين، استماع از شارع مقدّس يا مخبر صادق باشد.