اثر تراكم بوته ارقام گندم بهاره (Triticum aestivum and T.durum)بر رقابت با علف‌هرز پنيرك (Malva rotundifolia) در شرايط محيطي بوشهر

Effect of crop density on spring wheat cultivars (Triticum aestivum and T. durum) competition with mallow (Malva rotundifolia) under Bushehr conditions

به منظور بررسي اثر تراكم بوته بر قدرت رقابت ارقام گندم و علف هرز پنيرك (Malva rotundifolia) در شرايط محيطي استان بوشهر، تحقيقي در سال زراعي 93-1392 و در دو آزمايش مجزا (رقابت و عدم رقابت با علف‌هرز)، هر يك بصورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار انجام شد. فاكتورهاي آزمايشي شامل چهار رقم گندم (چمران، ياواروس، كوه دشت و زاگرس) و چهار تراكم بوته گندم بودند. هر كرت فرعي به صورت فرضي، به دو بخش مساوي عاري از علف هرز و با علف هرز تقسيم شد. نتايج نشان داد كه با افزايش تراكم بوته گندم، عملكرد دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در متر مربع به طور معني‌داري افزايش يافت. در شرايط بدون رقابت، بيشترين و كمترين ميانگين عملكرد دانه، به ترتيب به رقم چمران (3721/7 كيلوگرم در هكتار) و زاگرس (3040/3 كيلوگرم در هكتار) اختصاص داشت. در شرايط رقابت با پنيرك، بيشترين ميانگين عملكرد دانه در رقم ياواروس مشاهده شد كه با چمران تفاوت معني‌داري نداشت. ياواروس داراي بيشترين شاخص رقابت با پنيرك (AWC) بود. افزايش تراكم تا 500 بوته، باعث افزايش توان رقابت گندم شد، به‌طوري‌كه كاهش ميانگين عملكرد دانه ارقام گندم در رقابت با پنيرك در تراكم‌هاي 350 و 500 بوته در مترمربع، به ترتيب 18 و 5/8 درصد بود. تفاوت زيست توده علف‌هرز پنيرك در ميان ارقام و تراكم بوته گندم در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. بيشترين و كمترين زيست توده پنيرك، به ترتيب در رقابت با ارقام زاگرس و ياواروس مشاهده شد. به‌طور كلي، نتايج نشان داد كه توان ارقام گندم در پايداري عملكرد و رقابت با پنيرك متفاوت است و با افزايش تراكم تا 500 بوته در مترمربع، قدرت رقابت ارقام گندم با پنيرك را افزايش مي‌يابد.

The effects of crop seed densities on mallow weed (Malva rotundifolia) suppression and grain yield of wheat cultivars was investigated at two separate (weedy and weed free conditions) factorial experiments with randomized complete block design with four replications. Four spring wheat cultivars (Atila 5, Yavaros, Zagros and Koohdasht) were sown at four densities. Mallow weed was sown at constant density of 10 m-2. Increasing wheat density significantly increased the grain yield, kernel per spike, spike number per m-2 and plant height. Under weed free conditions, the highest and the lowest grain yield belonged to Atila5 (3721.7 kg ha-1) and Zagros (3040.3 kg ha-1) cultivars, respectively. Yavaros cultivar had the highest ability to withstand competition (AWC) and competition index (CI). Increasing wheat density up to 500 plant m-2 reduced 8.5% of grain yield in competition with mallow compared to 18% in 350 plant m-2. Individual weed biomass was differed among wheat cultivars and crop densities. Mallow had higher and lower biomass when compete with Yavaros and Zagros cultivars, respectively. In general, the results showed that the wheat cultivars were different in yield stability and competition with the mallow and increasing the crop density up to 500 plants m-2, increased the competitiveness of wheat cultivars with mallow