عينيت و اعتبار در جغرافيا با تأكيد بر جغرافياي‌سياسي

يكي از ويژگي هاي هر نوع پژوهش علمي در عرصۀ علوم‌اجتماعي منجمله جغرافيا و جغرافياي‌سياسي به‌عنوان يكي از زيرشاخه‌هاي آن، توجه به اصل عينيت و واقع گرايي در شناخت پديده است. در اين راستا، اساسي ترين مسأله اي كه از نظر روش‌شناسي در برابر دانشمندان قرار دارد اين است كه عينيت چيست و چگونه مي توان بدان دست يافت؟ آيا اساساً رسيدن به‌عينيت و حقيقت امكانپذير است؟ و اگر هست معيارِ شناساييِ «حقايق» از پندارهاي نادرست و مخالف با واقع چيست؟ اين مسئله(ارزشِ شناخت) كه محور اصلي مباحث شناخت شناسي را تشكيل مي دهد مسئلۀ اصلي مقالۀ حاضر مي باشد كه با روش توصيفي تحليلي(منطقي) در قالب توصيف و تحليل هاي منطقي و معرفت شناختي با رويكرد عقلانيت انتقادي تدوين شده است. در اين مقاله عينيت و اعتبار گزاره ها و قضاياي جغرافيايي در مكاتب مختلفِ پوزيتيويسم، هرمنوتيك، پديدارشناسي، فرانكفورت، پست مدرن و پساساختارگرا مورد بررسي قرار گرفت و نشان داده شد كه مكاتب انتقادي در نهايت از آن جا كه به «نسبي گرايي» ختم مي شوند قايل به عينيت و اعتبارِ گزاره ها و قضاياي جغرافيايي نيستند و از اين لحاظ با مشكلات عديدۀ معرفت شناختي مواجه هستند، چرا كه واقعيت هاي جغرافيايي و دريافت و شناخت آن ها و نيز ارزيابي و تعيين درستي يا نادرستي اين فرضيات از طريق پژوهش «واقع گرايانه» و دقيق در چارچوب روش «فرضي قياسي» و با رويكرد «عقلاني تجربي» امكان پذير است و معناي عينيت و اعتبار در مورد گزاره ها و قضاياي جغرافيايي عبارت است از: واقعي و عيني‌بودن پديده ها و فرآيندهاي جغرافيايي و گزاره ها و قضاياي راجع به آن ها، عموميّت و همگاني‌بودن پژوهش هاي جغرافيايي، تعيين ارزش و اعتبارِ فرضيّه ها، قضايا و نظريه‌هاي جغرافيايي از طريق انطباق آن ها با معيارهاي «واقعيت» و «سازگاري منطقي».