بررسي رابطه فضا و عدالت جنسيتي؛ مطالعه موردي: منطقه 6 شهر تهران

شهر به مثابه يك اكوسيستم جغرافيايي از عناصر و اجزاي مختلفِ مصنوعي(كالبد) و طبيعي(انسان) تشكيل شده است. پويايي و حياط چنين اكوسيستمي نتيجه روابط نظام مند ميان عناصر واجزاي هم پيوند خود است. از ديگر سو، فضاي شهري ميزبان انسان هايي است كه در گستره نيازها و نقش آفريني هاي آنها، پيوسته عرصه تصميم سازي ها و تصميم گيري هاي سياسي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي قرار گرفته و در چنين چرخه فعالي، دائما توليد و بازتوليد مي گردد. شايان توجه فراوان است كه سهم جنسيتي انسان هاي شهري در اثرگذاري و اثرپذيري اين اكوسيستم جغرافيايي، متفاوت است. اين تفاوت و نابرابر بودنِ نقش آفريني جنسيتي به عنوان مسأله اين پژوهش با مطالعه موردي يكي از مناطق شهر تهران قرار گرفته است.; اين پژوهش به شيوه توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از اطلاعات كتابخانه اي و مشاهده و پرسشنامه، به ارائه تحليلي از جايگاه جنسيت در ساخت فضاي شهري و عوامل موثر بر شكل گيري آن پرداخته است. يافته هاي تحقق نشان مي دهد كه در منطقه 6 شهر تهران، ميزان (احساس) امنيت، كاربري ها و دسترسي به امكانات شهري براي زنان به طور معناداري نسبت به مردان كمتر است. اين عوامل ميزان مشاركت شهروندي، ميزان رضايت شهروندي و ارتباطات انساني را براي شهروندان منطقه 6 شهر تهران به ويژه زنان را كاهش داده است. در منطقه مورد مطالعه ديوارنگاري ها، تبليغات، مجسمه ها، تابلوها و علائم به عنوان شاخص هايي براي سنجش چشم انداز، جلوه هايي از جنسيتي بودن فضا و در واقع عدم عدالت جنسيتي را در خود دارند. ميزان اثرگذاري همه عوامل بالا در چشم انداز شهر به ويژه فضاهاي عمومي شهري قابل مشاهده است. با توجه به يافته هاي تحقق، ايدئولوژي و فرهنگ دو عامل مهم در جنسيتي شدن فضا هستند. محدوديت هايي كه از سوي نهادهاي تاثير گذار بر مديريت شهري بر فضاي شهري منطقه تحميل شده اند شامل تفكيك هاي اجتماعي بر اساس جنسيت و تفكيك هاي فضايي مي شوند. در نتيجه شهر در ارتباط اجتماعي زنان كه لازمه تعريف هويت اجتماعي آنان است تهي مانده و اين مساله بر كنش اجتماعي آنان تأثير منفي دارند.