تبيين مولفه‌هاي شايستگي حرفه‌اي معلمان و تحليل جايگاه آن در اسناد بالادستي آموزش و پرورش ايران

بقاء و كارآمدي نظام هاي آموزشي به دانش و تخصص هاي متنوع، توانايي ها و مهارت هاي منابع انساني به ويژه معلمان آن ها بستگي دارد؛ هر چه معلمان از آمادگي، شايستگي و توان مندي بيش تر برخوردار باشند، سهم بيش تري در ارتقاي سطح كارآيي نظام ها خواهند داشت. پژوهش حاضر با هدف تبيين مؤلفه هاي شايستگي حرفه اي معلمان و تحليل جايگاه آن در اسناد بالادستي آموزش و پرورش ايران صورت گرفت. روش پژوهش، توصيفي شامل؛ تحليل اسنادي و نيز تحليل محتوا و رويكرد آن نيز كاربردي بود. جامعه پژوهشي شامل دو بخش؛ متون مرتبط با شايستگي هاي حرفه اي معلمان و محتواي چهار سند بالادستي نظام آموزش و پرورش (سند چشم انداز بيست ساله جمهوري اسلامي ايران، نقشه جامع علمي كشور، سند تحول بنيادين، برنامه درسي ملي) مي باشد كه با توجه به ماهيت موضوع، از نمونه گيري صرف نظر و كل جامعه مورد بررسي واقع شده است. ابزارهاي اندازه گيري، فرم فيش برداري و نيز سياهه تحليل محتواي محقق ساخته بود. داده هاي اسنادي به شيوه كيفي و داده هاي تحليل محتوي با استفاده از شاخص هاي توصيفي در فرايند تحليلي آنتروپي شانون مورد بررسي قرار گرفتد. عمده ترين يافته هاي پژوهش بيانگر آن است كه: 1. چارچوب مفهومي شايستگي معلمان را مي توان بر اساس مدارك و مستندات مرتبط در پنج مؤلفه دانش، نگرش، مهارت، توانايي و ويژگي هاي شخصيتي تدوين نمود. 2. ميزان توجه به مولفه هاي شايستگي در اسناد بالادستي آموزش و پرورش متفاوت است به طوري كه بيشترين تاكيد بر مؤلفه ويژگي هاي شخصيتي و كمترين تاكيد بر مؤلفه توانايي شده است. 3. در بين اسناد مورد بررسي، بيشترين ضريب اهميت مربوط به سند چشم انداز بيست ساله (0.37) و كمترين ضريب اهميت مربوط به سند تحول بنيادين (0.14) بوده است. با توجه به يافته هاي پژوهش حاضر كه حاكي از نامتوازن بودن توزيع مؤلفه هاي تبييني و توجه نامتناسب محتواي اسناد بالادستي آموزش و پرورش است، بازنگري در ويراست هاي آتي آن ها در راستاي توجه بيشتر به مؤلفه هاي كمتر مورد توجه، به عنوان حلقه ي مفقوده ضروري به شمار مي آيد.