بررسي و تبيين جلوه هاي تمثيل در حكايت عرفاني موسي و شبان مولانا

Exploring and Explaining the Effects of Allegory in Mowlana's Mystical Stories Moses and Shepherd

تمثيل به عنوان يكي از پايه هاي مهم صور خيال، طيف وسيعي از مباحث گوناگون متون ادب فارسي را در برمي گيرد. نمود بارز اين امر در متون عرفاني امري قابل توجه است. در اين ميان «مثنوي معنوي» به عنوان يكي از شاخص ترين آثار ادب فارسي در بردارنده عناصر و مضامين گوناگوني است كه با بهره گيري از ابزار بلاغي گوناگون از جمله تمثيل، سهم عمده اي در انتقال آموزه ها و مفاهيم اخلاقي، اجتماعي، عرفاني، فلسفي و... دارد. از اين رو در اين مقاله بر آنيم به بررسي جلوه هاي تمثيل در هر يك از مراتب سير و سلوك حكايت عرفاني موسي و شبان مثنوي بپردازيم تا دريابيم كه مولانا در پي ريزي محتوايي ساختار داستاني خود از چه تمهيداتي بهره جسته و هدف غائي وي از طرح اين حكايت عرفاني بر مبناي اصول و موازين قاعده تمثيل چگونه بيان گرديده است. در اين راستا پس از ذكر مباحثي پيرامون پيشينه و كاركرد مقوله تمثيل به بيان آموزه هاي عرفاني اين داستان با عنايت به مبحث تمثيل خواهيم پرداخت.

Allegory, as one of the most important foundations of imagination, embraces a wide range of different topics of Persian literary texts. The obvious manifestation of this is significant in mystical texts. Meanwhile, "Masnavi" as one of the most significant works of Persian literature embraces various elements and themes that utilize a variety of rhetorical tools, including allegory, a major contribution to the transfer of doctrines an‎d moral, social, mystical, philosophical and ... concepts. Therefore, in this article, we will examine the effects of allegory in each of the stages of the course of the mystical narrative of Moses and Sha'ban Masnavi in order to find that Mowlana has used the means to determine the content of his story structure and his ultimate goal of this plot The mysticism is based on the principles and standards of the rule of the allegory. In this regard, after mentioning the discussions about the history and function of the category of allegory, we will present the mystical teachings of this story with regard to the topic of allegory.