تبيين كاركرد معرفتي حواسِ خمس در معارف بهاء‌ولد (رويكرد استعاري)

در اين نوشتار، استعاره‌هاي حواس خمس در معارف بهاء‌ولد مورد بررسي و تحليل قرار گرفته‌اند. استعاره‌‌هاي حواس خمس، به عيني‌‌سازي حقايق غيبي و معرفت عقلي مي‌پردازند. اين استعاره‌ها، از كميّت و كيفيّت قابل ملاحظه‌اي در معارف برخوردارند. استعارۀ مركزي متن عبارت است از: »درك حقايق غيبي و ادراك معرفت عقلي، درك عينيات با حواس خمس است «. حواس خمس و ادراكات ناشي از آن‌ها در اثر بهاء lrm;‌‌ولد، ويژگي معرفت‌‌بخش دارند. توجه ويژۀ بهاء به مباحث روانشناسي يا علم‌النفس همچون حكماي مسلمان از جمله فارابي، ابن سينا و شيخ اشراق، اين نظام استعاري ويژه را شكل داده است. او در خلال تجارب عرفاني به سه زنجيرۀ حس، نفس و عقل اشاره مي‌كند، كه در نهايت به يك معرفت عقلي منتج مي‌‌شود. بهاء از اين طريق پيوندي آشتي‌‌گونه ميان حكمت اسلامي و عرفان برقرار كرده است. در اين نوشتار فرآيند ادراك حقيقت و معرفت از راه حواس خمس، در قالبِ دو سير صعودي (صعود حواس خمس براي ادراك معرفت) و نزولي (نزول معرفت در حواس خمس) مطرح شده است.