تحليل ارتباط بين الگوي جغرافيايي سرطان ريه و آلودگي هوا در ساختار فضايي شهر تهران

پديده آلودگي هوا و بالا رفتن غلظت آلاينده ها از حد مجاز تعيين شده به وسيله سازمان بهداشت جهاني (WHO) در شهرهاي بزرگ، از مهم ترين مشكلات زيست محيطي كلان شهرهاي امروزي است كه سلامت انسان ها را تهديد مي نمايد. با رشد تكنولوژي و خروج منابع آلاينده ثابت و صنعتي از شهرها، منابع آلاينده متحرك در بخش حمل ونقل شهري به عنوان چالش اصلي در راستاي آلودگي كلان شهرها مطرح است. در اين راستا مطابق يافته هاي ساير تحقيقات انجام شده در ادبيات برنامه ريزي شهري، ساختار فضايي شهري كه يك مفهوم تركيبي كه در برگيرنده مهم ترين و اصلي ترين اجزا و عناصر شهر و رابطه ماندگار بين آن ها است، در افزايش يا كاهش آلودگي هوا و به تبع آن در پيامدهاي سلامتي آن بر روي افراد سهم چشم گيري دارد. به عبارت ديگر ساختار فضايي شهري كه بيانگر نحوه چيدمان فضاهاي عمومي شهري است، بر عملكرد زيست محيطي شهر به ويژه در آلودگي هوا تأثير به سزايي دارد. در اين ارتباط بر اساس نتايج حاصله از اطلاعات مركز پايش آلودگي هواي شهر تهران، وضعيت هواي اين شهر در سال هاي اخير رو به وخامت گذاشته است و هر روزه اثرات سوء آن بر سلامت عمومي در پژوهش هاي متعددي انعكاس مي يابد. لذا تحقيق حاضر درصدد است تا با استفاده از رويكرد توصيفي و تحليلي و با به كاربستن روش هاي آمار فضايي، به تحليل تطبيقي اثرات ساختار فضايي شهري بر آلودگي هوا و سرطان ريه در كلان شهر تهران و ارائه راهكارهاي ساماندهي در آن بپردازد. بدين منظور از داده هاي آلودگي هواي شركت كنترل كيفيت هوا (پارامتر منواكسيد كربن) و از داده هاي بيماري هاي سرطان هاي دستگاه تنفسي وزارت بهداشت و درمان و داده هاي تراكم جمعيتي مركز آمار ايران استفاده شده است. يافته هاي تحقيق ارتباط بين خوشه هاي سرطان ريه و لكه هاي داغ آلودگي هوا را مورد تأييد قرار داد. نتايج تحقيق نشان داد كه در صورت بكارگيري روش هاي رشد هوشمند شهري و همچنين استفاده از رويكردهاي توسعه حمل و نقل محور (TOD) و رواج دادن فرهنگ استفاده از حمل ونقل عمومي و ايجاد پهنه هاي سبز، باز و طبيعي در حوزه شهر و حوزه هاي پيراموني به ويژه در حوزه غربي شهر كه منابع آلاينده بيشتري وجود دارند مي توان در ميان مدت و بلند مدت بر مشكلات آلودگي هواي شهر تهران و سلامت عمومي فايق آمد