كاربرد نظريه بازيها درساماندهي و اداره بهينه نواحي پيرامون شهري (مطالعه موردي: مناقشه تبديل زمين‌هاي كشاورزي به ساخته شده)

تبديل زمين هاي كشاورزي و باغ هاي پيرامون شهرها به كاربري هاي ساخته شده، از مهم ترين مناقشات كاربري زمين در شهرهاي ايران است. مطالعه و حل و فصل اين مناقشات، از دو جنبه حفظ منافع اكولوژيكي، اقتصادي و زيباشناختي اين زمين ها و نيز كنترل رشد پراكنده،براي ساماندهي و اداره بهينه نواحي پيرامون شهر داراي اهميت است. اين پژوهش در پي بررسي اين فرضيات است كه آيا از نظريه بازي ها مي توان به عنوان ابزاري مناسب در اين راستا بهره گرفت؟ و آيا سياست هاي فعلي حفاظت زمين هاي كشاورزي و مديريت رشد شهري در ايران تأثيري در سوق دادن ذي نفعان مناقشه به سوي رفتارهايي كه منجر به از دست رفتن زمين هاي كشاورزي پيرامون شهرها شود داشته است؟ براي ارزيابي تأييد يا رد اين فرضيات، مناقشه تبديل زمين هاي كشاورزي به ساخته شده در شهر قم، با استفاده از مدل گراف براي حل مناقشه، مدل سازي و تحليل شد. نتايج نشان مي دهد كه در صورت تداوم سياست هاي فعلي و عدم تخصيص مشوق هاي اقتصادي به مالكان زمين هاي كشاورزي درازاي تداوم فعاليت هاي كشاورزي در زمين شان، محتمل ترين پيامد مناقشه به شرح ذيل است: تمايل نهادهاي مديريت شهري به انجام اقداماتي كه رشد پراكنده را درپي دارد، تمايل توسعه دهندگان به تبديل زمين هاي كشاورزي پيرامون شهر به جاي توسعه فشرده و تمايل مالكان زمين هاي كشاورزي به فروش يا تبديل كاربري به جاي تداوم فعاليت كشاورزي. اين امر مؤيد فرضيات تحقيق مبني بر ضرورت بازنگري در سياست ها و ساختار اجرايي مديريت رشد و حفاظت زمين هاي كشاورزي در ايران از يك سو و قابليت نظريه بازي ها براي مطالعه رفتارها و تعاملات ذي نفعان در مناقشات كاربري زمين و ارائه بينش هايي براي حل و فصل بهينه آن ها از سوي ديگر است.