تحليل عوامل مورفولوژيكي در تغييرات الگوي مكاني، فضايي رودخانه الوند

الوند نام رودخانه اي حيات آفرين در گوشه غربي كشور است كه در منتهي اليه خود بخشي از مرز ايران را به طول27 كيلومتر تشكيل مي دهد. خشك سالي هاي اخير و زيرساخت هاي خاص مورفولوژيكي، بستر مناسبي را براي تغييرپذيري در الگوي هندسي و استقرار فضايي مجزا فراهم كرده است. درك و استخراج اين تغييرات و عوامل تاثيرگذار مورفولوژيك آن موضوع مهم و مورد توجه پژوهش حاضر است. براي اين امر، الگوي تغييرات مكاني رودخانه در نيم قرن گذشته (1334-1394)، از طريق تحليل تصاوير سنجش از دوري دو زمانه مورد بررسي قرار گرفت. در اين راستا، طول رودخانه با توجه به الگوي امروزي آن به 26 قطعه مكاني تقسيم و تغييرات هندسي رودخانه بر پايه نقشه هاي برداري مستخرج از تصاوير مقدم و موخر در هر يك از اين قطعات، به طور جداگانه مورد بررسي قرار گرفتند. در نهايت عوامل موثر در اين تغييرات بيان شد. يافته ها بيانگر رخداد تغيير در الگوي هندسي اغلب قطعات رودخانه است؛ به طوري كه در تمام قطعات مورد بررسي، محور رودخانه تغييرپذيري بين 12 تا 51 درجه را تحمل كرده است. تغيير در الگوي فضايي رودخانه نيز به دنبال تغيير در الگوي هندسي آن شكل گرفته، به طوري كه سطح اشغال آن از رقم 3748044 مترمربع در سال1334 به رقم 3319433 مترمربع در سال 1394 رسيده است. يافته هاي پژوهش در خصوص عوامل ايجابي تغيير در الگوي فضايي و هندسي رودخانه، علاوه بر تاييد و تاكيد بر عوامل ثابت محيطي، مساله خشك سالي هاي اخير و فعاليت هاي انساني در حاشيه رودخانه را عامل محوري و موثر اين تغييرات مي داند.