بررسي تطبيقي جلوه هاي مبارزه با استعمار انگليس و روس در انقلاب مشروطه (مطالعه موردي: اشعار نسيم شمال و ملك الشعراي بهار)

Comparative study of the effects of British and Russian colonialism in the constitutional era in the poems of Nasim Shomal and Malek al-Sha'ari-Bahar

ادبيات مقاومت در عصر مشروطه، درخت تناوري است كه در دامان فرهنگي انقلاب مشروطه، عليه استبداد و استعمار بيگانگان روييده است. اين شاخه ادبي بر پايه ستيز با بيدادگران و ترسيم چهره آنان و به منظور دفاع از هويت ايراني در مقابل تاخت و تاز بيگانگان ظهور كرده است. پديده استعمار از پديده هايي است كه همواره كشورها و ملت هاي مشرق زمين با آن مواجه بوده اند؛ لذا انسان هاي آگاه و توانمند به ويژه هنرمندان و اديبان، با سلاح شعر به مبارزه با استعمار و استعمارگران مي پرداختند. باتوجه به اين كه شگردهاي استعمار، گوناگون و مختلف است؛ لذا شگردهاي مبارزه با آن نيز بايستي گوناگون و مناسب باشد. در اين مقاله با استفاده از روش توصيفي- تحليلي به بررسي تطبيقي ديدگاه هاي محمدتقي بهار و سيد اشرف الدين حسيني در باب پديده استعمارستيزي در ديوان اشعارآن ها پرداخته مي شود. پژوهش هاي صورت گرفته در اين مقاله نشان مي دهد كه هر دو شاعر، به شكل هاي گوناگون به معرفي پديده استعمار پرداخته اند و براي مبارزه با آن، شگردهاي مشابهي نيز داشته و راهكارهايي نيز ارائه نموده اند كه مهم ترين آن ها عبارت است از: آگاه كردن مردم و غفلت زدايي؛ دعوت به اتحاد و مقابله با استعمار؛ تحقيراستعمار با زبان طنز، نكوهش و محكوم نمودن استعما رگران؛ برانگيختن مردم و بازگشت به هويت اصيل فرهنگ اسلامي.

The resistance literature in the Constitutional Revolution is a tree of unity that has emerged in the cultural context of the Constitutional Revolution against tyranny and colonialism of aliens. This literary arena has emerged on the basis of the struggle against the oppressors and their faces and in order to defend Iranian identity against the invasion of foreigners. The phenomenon of colonialism is one of the phenomena that has always faced the countries and nations of the East. Therefore, knowledgeable and capable people, especially artists and literati, are poetic weapons to fight colonialism and colonialism. Due to the fact that colonial practices are diverse and different; therefore, the struggles against it should be diverse and appropriate. In this article, using descriptive-analytical method, a comparative study of the views of Mohammad Taghi Bahar and Seyed-Ashoor-al-Din-Husseini on the colonial phenomenon in their poems is discussed. The researches carried out in this article show that both poets have introduced various phenomena of colonialism in different forms and have similar approaches to fight it, and have presented some solutions that are important- Most of them are: Informing people and neglecting them; inviting to unite and confront colonialism; humiliating colonialism with the language of satire, condemning and condemning oppressors; provoking people and returning to the identity of the Islamic culture.