تعيين عوامل مرتبط با بهره مندي از انواع خدمات بهداشتي و درماني

زمينه و هدف: دانش و درك بهره مندي و استفاده از  خدمات سلامت براي تخصيص منابع و برنامه ريزي هاي حوزه سلامت  ضروري مي باشد. اجماع كلي بر اين است كه نابرابري در بهره مندي از خدمات سلامت ناعادلانه و غير منصفانه است و سيستم مراقبت هاي بهداشتي بايد  دسترسي برابر به مراقبت هاي بهداشتي را بر اساس نياز تضمين كند. هدف اصلي پژوهش حاضر شناخت عوامل موثر بر بهره مندي و استفاده از خدمات سلامت بستري و خصوصي در دو بخش دولتي و خصوصي با استفاده از مدل اقتصاد سنجي لاجيت مي باشد. روش كار: دامنه زماني پژوهش حاضر سال 1390 است و مطالعه از بعد مكاني كليه مناطق شهر تهران را در بر مي گيرد. در اين پژوهش از پرسش نامه هاي طرح بزرگ سنجش عدالت در سطح شهر تهران استفاده شده است. داده ها در چند مرحله و در قالب چند مدل لاجيت به تفكيك خدمات بستري، خدمات سرپايي وخصوصي و دولتي مورد بررسي و تفسير قرار گرفته اند. تمامي مدلهاي تخمين زده شده در سطح اطمينان 95 درصد مورد پذيرش هستند. يافته ها: يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه در سال 1390بطور كلي 07/40 درصد از جمعيت تهران از خدمات بهداشتي و درماني سرپايي و 69/18 درصد نيز از خدمات بستري بهره برده اند. مهمترين دلايل عدم بهره مندي از خدمات سرپايي بطور كلي در سطح شهر تهران در درجه اول وجود دارو در منزل و خوددرماني، و بعد از آن نداشتن پول و گران بودن خدمات و برطرف شدن مشكل بوده و از بين دلايل عدم بهره مندي از خدمات بستري نداشن پول و گراني خدمت و نبودن تخصص مورد نياز خانوارها در محل ارائه خدمت داراي اهميت بيشتري نسبت به ساير علل بوده است. پس از تخمين مدلهاي لاجيت درآمد، تحصيلات، وضعيت اشتغال، بيمه و بعد خانوار بر بهره مندي از خدمات بهداشتي و درماني موثر تشخيص داده شده اند. در هر دو گروه خدمات بستري و سرپايي وجود افراد دچار بيماري مزمن در خانوار موثرترين متغير مدل برآورد شده است. تمامي متغيرهاي ذكر شده (بجز متغير بعد خانوار در مدل لاجيت خدمات بستري) در سطح احتمال 5 درصد معنادار هستند. نتيجه گيري: سياستگذاران بخش بهداشت و درمان بايد در جهت بهبود دسترسي مالي يا اقتصادي خانوارها به خدمات بهداشتي و درماني گام بردارند و در اين رابطه شناسايي خانوارهاي واقع در دهك هاي پايين هزينه اي، ساكن در مناطق محروم، خانوارهاي داراي افراد بالاي 60 و زير 5 سال يا دچار بيماري مزمن كمك شاياني در راستاي برنامه ريزي جهت افزايش دسترسي خانوارهاي نيازمند به خدمات بهداشتي و درماني خواهد بود.