مقايسه كمّي، كيفي و خاك جنگل كاري هاي بلندمازو و كاج تدا در حوضه 25 شن رود استان گيلان

بررسي رشد و عمل كرد جنگل كاري ها بر مديريت بهتر اين توده ها و موفّقيت جنگل كاري هاي بعدي تأثيرگذار است. مطالعه حاضر نيز به منظور بررسي وضعيت جنگل كاري هاي 32 ساله بلند مازو (C. A. Mey. Quercus castaneifolia) و كاج تدا (Pinus taeda L.) در حوضه 25 شن رود در استان گيلان انجام شد. در هر منطقه پنج قطعه نمونه چهار آري به صورت منظم با ابعاد شبكه 50 ×100 متر پياده و در آن قطر، ارتفاع كل، ارتفاع تنه بدون شاخه و برخي صفات كيفي درختان از جمله وضعيت تقارن تاج، دوشاخگي و انحناء تنه در هر قطعه نمونه ثبت شد. همچنين پنج نمونه خاك از چهار ربع و وسط قطعه نمونه از عمق صفر تا 30 سانتي متري برداشت، تركيب و به منظور بررسي خصوصيات خاك به آزمايشگاه انتقال داده شد. نتايج نشان دهنده عدم معني داري اختلاف ميانگين هاي خصوصيات كمّي دو توده از جمله ميانگين ارتفاع، سطح مقطع، حجم و ضريب قدكشيدگي درختان بود. امّا ميانگين طول تنه بدون شاخه توده كاج تدا (11.33) از بلندمازو (6.20، متر) بيشتر بود. همچنين دو توده از نظر تقارن تاج اختلاف معني داري نداشتند؛ ولي توده كاج تدا درختان داراي انحناء (%14) و دوشاخگي كمتري (%16) نسبت به توده بلندمازو (به ترتيب 35 و 37 درصد) بود. نتايج بررسي خاك نشان داد كه درصد شن، چگالي حقيقي و ظاهري و درصد كربن آلي بين دو توده اختلاف معني داري (در سطح پنج درصد) وجود ندارد؛ ولي در مشخصه هاي فيزيكوشميايي و زيستي خاك مانند رس و سيلت (42.28 و 29.26 درصد)، تنفس ميكروبي (1.86 گرم دي اكسيد كربن در خاك در روز)، pH (5.71)، تخلخل (%21) و رطوبت اشباع (% 37.95) در توده كاج با توده بلند مازو (به ترتيب 25.09، 48.70، 2.79، 29، 6.31 و 18.33) اختلاف معني دار (در سطح پنج درصد) ديده شد. در نهايت با توجه به مشابه بودن ساير شرايط، بافت خاك عامل اصلي محدود شدن رشد كاج تدا معرفي شد. با توجه به نتايج مطالعه حاضر، كاشت كاج تدا به دليل توليد حجمي بالاتر در مناطق با بافت متوسط، سبك و با زهكشي مناسب و كاشت بلوط براي احياي مناطق آبگير و مخروبه پيشنهاد مي شود.