بررسي رابطه عليت بين شاخص توسعه انساني و رشد اقتصادي در ايران: با رويكرد مدل غيرخطي MS-VAR

نوع ارتباط ميان توسعه انساني و رشد اقتصادي همواره مورد توجه سياست گذاران بوده است. از اين رو هدف اين پژوهش، بررسي رابطه علي غيرخطي ميان متغيرهاي شاخص توسعه انساني و رشد اقتصادي است، اما از آنجا كه سري هاي زماني ممكن است با تغييرات ساختاري مواجه شوند، بنابراين امكان تغيير جهت علّيت ميان دو متغير وجود دارد. براي اين منظور در اين پژوهش از مدل (MSIAH(3)-VAR(3 و از داده هاي سري زماني توليد ناخالص داخلي سرانه و تعريف جديد سازمان ملل براي شاخص توسعه انساني طي سال هاي 1390-1352 استفاده شده است. يافته هاي اين پژوهش نشان داد در هر سه رژيم به دست آمده، رابطه علّي از سمت رشد اقتصادي به توسعه انساني وجود دارد. اما فقط در رژيم دوم است كه شاخص توسعه انساني علت رشد اقتصادي بوده و در دو رژيم ديگر شاخص توسعه انساني تاثير معني داري بر رشد اقتصادي ندارد. در واقع با افزايش درآمدهاي نفتي و به تبع آن رشد اقتصادي، شاخص توسعه انساني مانند كالاهاي مصرفي فقط با صرف هزينه از سوي دولت خريداري شده و افزايش مي يابد و فقط در شرايط ركودي است كه شاخص توسعه انساني مانند كالاي سرمايه اي در قبال هزينه هاي صورت گرفته منافعي براي اقتصاد ايجاد مي كند.