انواع تناوب‌هاي دوسويه در فارسي

Reciprocal Alternations in Persian

هر تناوب به عنوان جفت جملاتي با ساختارهاي كمابيش متفاوت تعريف ميشود كه معني يكساني دارند. محدوديت‌هايي كه تناوب‌ها بر افعال اعمال مي‌كنند به ويژگي‌هاي معنايي افعال حساس اند. ازاين‌رو، تناوب‌ها را مي‌توان به عنوان معياري براي طبقه‌بندي افعال به روشي مؤثر به كار گرفت. لوين با معرفي 79 تناوب موضوعي و بررسي آنها بر 3024 فعل انگليسي، افعال انگليسي را به 49 طبقة معنايي گسترده و 192 ريزطبقه دسته‌بندي كرد. به اعتقاد لوين، افعالي كه طبق رفتار مشتركشان در تناوب‌ها در يك طبقه قرار مي‌‌گيرند، مؤلفه‌‌هاي معنايي مشتركي دارند. اين مقاله به بررسي يكي از انواع تناوب‌هاي معرفيشده توسط لوين با عنوان تناوب‌هاي دوسويه پرداخته است كه خود شامل چندين نوع تناوب مي‌شود. يكي از اين تناوب‌ها با عنوان «تناوب مفعول دوسويۀ قابل‌درك» در دسته‌بندي لوين در زمرة تناوب‌هاي گذرايي معرفي شده است. تناوب‌هاي گذرايي شامل تناوب‌هايي مي‌شود كه گذرايي فعل در دو ساخت تناوبي تغيير مي‌كند. انواع ديگر تناوب‌هاي دوسويه كه لوين معرفي كرده است، تناوب‌هايياند كه بدون تغيير در گذرايي فعل رخ مي‌دهند. اين تناوب‌ها عبارتند از «تناوب دوسويۀ ساده»، «تناوب دوسويۀ باهم» و «تناوب دوسويۀ ازهم». با بررسي تناوب‌هاي لوين بر پيكره‌اي بالغ بر 3070 فعل فارسي اعم از افعال مركب و ساده دريافتيم كه همه انواع اين تناوب‌ها در فارسي نيز وجود دارند. در ادامه به بررسي تناوب‌هايي پرداختيم كه نگارندگان باتوجه به ويژگي‌هاي برخي از افعال فارسي شناسايي و معرفي كرده اند. اين تناوب‌ها عبارتند از «تناوب دوسويۀ زنجيري» و «تناوب دوسويۀ اشتراكي».

An alternation is defined as a pair of sentences with more or less identical structures and the same meaning. These alternations are sensitive to the meaning component of verbs. Therefore, it can be used as a criterion for classifying verbs in an effective way. Levin classified English verbs into 49 broad semantic classes and 192 subclasses, introducing 79 argument alternations. She believes that various aspects of the syntactic behavior of verbs are tied to their meaning. Moreover, verbs that fall into classes according to shared behavior would be expected to show shared meaning components. The present study aimed to examine a type of alternations introduced by Levin called “Reciprocal Alternation”, which itself includes several types of alternations. One of these alternations, known as “Understood Reciprocal Object Alternation”, is a type of “Transitive Alternations”. Transitive alternations include alternations involving a change in a verb’s transitivity. The other types of Reciprocal Alternation are the alternations that occur without a change in a verb’s transitivity. These alternations include “Simple Reciprocal Alternation”, “Together Reciprocal Alternation”, and “Apart Reciprocal Alternation”. A corpus-based study of 3070 Persian verbs revealed that all these alternations are also found in Persian. Furthermore, two new types of these alternation named “Reciprocal Chaining Alternation” and “Reciprocal Collective Alternation” were introduced in the present study.