بررسي‌ فراواني عوامل خطرآفرين سقوط در سالمندان گيرنده خدمات درماني در منزل در سال 1396

اهداف سالمندان در معرض بيشترين خطر سقوط و زمين خوردن قرار دارند. به منظور طراحي و اجراي مداخله هاي مؤثر و كاهش صدمات ناشي از زمين خوردن در سالمندان، لازم است اهميت نسبي هريك از عوامل خطرزا معلوم شود. اين مطالعه با هدف تعيين فراواني اثرگذاري هريك از عوامل خطر سقوط در ميان سالمندان دريافت كننده خدمت از يكي از مراكز ارائه خدمات درماني در منزل در شهر تهران انجام شد. مواد و روش ها اين مطالعه از نوع توصيفي تحليلي و به صورت مقطعي انجام شد. در اين مطالعه 400 نفر از سالمندان، از طريق نمونه گيري طبقه بندي شده و به صورت تصادفي از 22 منطقه كلانشهر تهران انتخاب شدند. از طريق پرسش نامه محقق ساخته، اطلاعات مرتبط با خطر سقوط در جمعيت هدف، جمع آوري شد. پرسش نامه دو بخش سؤالات جمعيت شناختي و سؤالات مربوط به متغير هاي پژوهش در هفت بُعد (شامل 60 سؤال) داشت. داده ها با نسخه 19 نرم افزار SPSS و با آزمون هاي آماري توصيفي و استنباطي مناسب آناليز و تجزيه و تحليل شد. يافته ها از مجموع شركت كنندگان در اين مطالعه (400=n)، 52.5 درصد زن بودند و ميانگين و انحراف معيار سني سالمندان مورد مطالعه 8±78 بود. فراواني سقوط در سالمندان نمونه گيري شده 28 درصد (112 مورد از 400 مورد) بود. از بين سالمنداني كه زمين خورده بودند (112=n) 64 نفر(57.1 درصد) زن و ميانگين و انحراف معيار سني آن ها 7.5±80 بود. از اين بين 82 درصد در داخل منزل با سقوط مواجه شده بودند و محل هايي از منزل كه بيشترين فراواني هاي سقوط در آن ها رخ داده بود، شامل حمام (19.6 درصد)، سرويس بهداشتي (18 درصد)، اتاق خواب (18 درصد) و پذيرايي (16 درصد) بود. از نظر ناحيه بدن، در ناحيه لگن (26.8 درصد)، دست (22.3 درصد) و پا (19.6 درصد) بيشترين آسيب ديدگي ملاحظه شد. درمجموع 43.8 درصد از زمين خوردن در سالمندان به بستري شدن در بيمارستان با طول دوره هاي مختلف و درصدهاي متفاوت منجر شد؛ به اين صورت كه 44.9 درصد بين 1 تا 5 روز، 36.7 درصد بين 6 تا 10 روز و 18.4 درصد بين 11 تا 15 روز در بيمارستان بستري شده بودند. رابطه معنادار آماري بين سقوط و هيچ يك از عوامل خطر پزشكي، سبك زندگي و محيطي مشاهده نشد. نتيجه گيري درصد زيادي از سالمندان كه دچار سقوط شده بودند در بيمارستان بستري شده بودند و درصد زيادي از آن ها مدت زيادي را بستري بوده اند كه باعث تحميل هزينه هاي زيادي بر نظام سلامت شده است. علاوه بر اين عوامل، خطر حسي حركتي مؤثرترين عامل زمين خوردن سالمندان بود كه انجام اقدامات بازتواني و توان بخشي براي سالمندان مي تواند باعث كاهش اين خطرات شود. اين مطالعه نشان داد افرادي كه ترس از زمين خوردن دارند بيشتر سقوط كرده اند. بنابراين، در ميان عوامل خطر روان شناختي بايد به اين مورد توجه ويژه اي شود.