عوامل مؤثر بر تمايل آبخيزنشينان به مشاركت در طرح‌هاي آبخيزداري در حوزه هزارخاني

با توجه به اهميت حفاظت از منابع طبيعي، تدوين راهبردهاي مشاركتي در جهت حفظ و بهره برداري از اين منابع به عنوان ضرورتي بنيادي بيش از پيش احساس مي شود. با مشاركت مردم در هر پروژه، اجرا و حفاظت آن پروژه با صرف هزينه و زمان كمتر و به صورت مطلوب تر انجام مي گيرد؛ بنابراين هدف تحقيق حاضر شناسايي عوامل مؤثر بر تمايل آبخيزنشينان به مشاركت در طرح هاي آبخيزداري است كه از نظر ماهيت، به صورت دو بخش كمي و كيفي انجام شده است. جامعه آماري پژوهش شامل تمامي آبخيزنشينان حوزه آبخيز هزارخاني استان كرمانشاه بود (450=N). طبق فرمول كوكران 207 نفر به عنوان نمونه به روش نمونه گيري تصادفي انتخاب شدند. براي گردآوري داده ها از پرسشنامه و تكميل آن به صورت مصاحبه حضوري صورت گرفت. براي معتبرسازي محتوا از كارشناسان، متخصصين و استادان مجرب آشنا با مفاهيم مشاركت استفاده شد. براي تعيين پايايي پژوهش از روش آلفاي كرونباخ استفاده شد كه مقدار آلفاي كرونباخ براي گويه هاي متغير وابسته 0/93، براي گويه هاي عوامل اجتماعي 0/92، براي گويه هاي عوامل ارتباطي 0/85 و براي عوامل اقتصادي 0/89 محاسبه شد كه نشان داد گويه ها هم مسير بوده و از هماهنگي دروني بالايي برخوردار هستند. نتايج تحليل همبستگي نشان داد كه بين متغير وابسته ميزان مشاركت آبخيزنشينان با متغيرهاي سطح تحصيلات، تعداد دام و مساحت زمين روابط مثبت و معني دار و با ميزان سن آبخيزنشينان رابطه منفي و معني دار وجود دارد. همچنين، نتايج حاصل از روش تحليل مسير نشان داد كه مساحت زمين، تحصيلات، عوامل اقتصادي و تعداد دام به ترتيب بيشترين و سن، عوامل اجتماعي و عوامل ارتباطي و منابع اطلاعاتي به ترتيب كمترين تأثير را بر تمايل آبخيزنشينان به مشاركت داشتند، اين عوامل و گويه ها 68/6 درصد از ميزان مشاركت را تبيين كردند. براي جذب مشاركت عمومي در طرح ها، پيشنهاد مي شود از طريق برگزاري كلاس هاي آموزشي- ترويجي، بهبود برنامه رسانه هاي جمعي و بهره برداري از رسانه هاي اجتماعي، انگيزه و آگاهي آبخيزنشينان بيشتر گردد.