ارزيابي تحمل به شوري ژنوتيپ هاي زودرس پنبه(Gossypium hirsutum) در مرحله گياهچه‌اي

شوري يكي از عوامل مهم كاهش توليد و رشد محصولات زراعي است. سطح خاك هاي شور در كشور ما قابل توجه بوده و با اين كه پنبه يك گياه متحمل به شوري است اما تأثير شوري در ارقام و ژنوتيپ هاي مختلف يكسان نبوده لذا در اين پروژه به منظور ارزيابي تحمل به شوري در مرحله گياهچه اي، بذور 11 ژنوتيپ جديد پنبه، در مقايسه با رقم تجاري گلستان (شاهد) در گلدان كشت شدند. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار در موسسه تحقيقات پنبه كشور در سال 1394 انجام شد. فاكتور اول شوري در سه سطح صفر، 8 و 16 دسي زيمنس بر متر و فاكتور دوم 12 ژنوتيپ مورد بررسي بودند. صفات مورد بررسي شامل درصد جوانه زني، ارتفاع گياهچه، وزن تر و خشك گياهچه، وزن تر و خشك ساقه و ريشه و همچنين ميزان آب بافت ساقه و ريشه بود. نتايج بررسي نشان داد كه بين ژنوتيپ هاي مورد بررسي از لحاظ صفات اندازه گيري شده تفاوت معني داري در سطح 1% يا 5% وجود داشت. تيمار شوري سبب كاهش رشد و كاهش طول ساقه و ريشه شده بود. وزن تر ساقه و ريشه نيز در نتيجه آبياري گلدان ها با آب شور كاهش يافته اما در بين ژنوتيپ هاي مورد بررسي ژنوتيپ SB8 از نظر درصد جوانه زني، طول ساقه، وزن تر ريشه و وزن خشك گياهچه در مقايسه با ساير ژنوتيپ ها برتر بوده و ژنوتيپ هاي SB26 و S29 از نظر وزن تر ساقه و ميزان آب بافت ساقه و ريشه نسبت به شاهد برتر بودند. محاسبه ضريب همبستگي بين صفات نشان داد كه درصد جوانه زني رابطه مثبت و معني داري با طول ساقه و ريشه دارد. همچنين رابطه طول ساقه با ديگر صفات نظير طول ريشه، وزن خشك و تر ريشه مثبت و معني دار شد. تجزيه رگرسيون مشخص كرد كه وزن خشك ريشه و ساقه معيار مناسبي براي گزينش ژنوتيپ هاي متحمل به شوري است.