مطالعه قابليت توارث ‌پذيري صفات مورفولوژيك در برخي ژنوتيپ ‌هاي جو (Hordeum vulgare) با تجزيه تلاقي ‌هاي داي‌آلل به روش هيمن

جو يكي از چهار غله مهم جهان بعد از گندم، ذرت و برنج مي باشد، در سال زراعي 90-1389 حدود 16/2ميليون هكتار به كشت جو اختصاص داده شده است. به منظور بررسي توارث پذيري و نحوه عمل ژن در برخي صفات مرتبط با عملكرد جو از طرح داي آلل يك طرفه 7×7 استفاده گرديد. بدين منظور 6 ژنوتيپ جو به همراه رقم صحرا (رقم بومي منطقه) مورد استفاده قرار گرفتند. آزمايش در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با 3 تكرار در مزرعه ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان (ايستگاه تحقيقات عراقي محله) طي سال هاي 90-89 و 91-90 انجام شد. صفات مورد مطالعه تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله، وزن سنبله، وزن هزار دانه، تعداد سنبلچه، ارتفاع بوته، طول سنبله، طول پدانكل و روز تا رسيدگي فيزيولوژيك بودند. نتايج نشان داد ميانگين مربعات والدين و تلاقي ها براي تمام صفات معني دار بود. لذا تجزيه ژنتيكي براي صفات صورت گرفت. در اكثر صفات مورد ارزيابي واريانس غير افزايشي بيشتر از افزايشي تخمين زده شد، همچنين محاسبه ميانگين درجه غالبيت نيز براي تمامي صفات بجز طول سنبله عمل فوق غالبيت ژن ها را نشان داد كه نتايج تجزيه گرافيكي آن را تأييد نمود. وراثت پذيري عمومي براي اكثر صفات چندان بالا نيست، بنابراين گزينش فنوتيپي روش مناسبي نيست و نتايج حاصل از آن در نسل هاي بعد قابل تثبيت نخواهد بود. پس انجام تلاقي در جهت نيل به اهداف اصلاحي مورد نظر براي صفات مذكور روش مؤثرتري از انتخاب خواهد بود. ژنوتيپ 352/166 منطقه معتدله بالاترين ميانگين را براي صفات تعداد دانه و وزن دانه در سنبله و تلاقي 352/283 ×352/166 بالاترين ميانگين در صفات مرتبط با عملكرد دانه را بخود اختصاص داده اند.