ارزيابي تجزيه عليت بر روي عملكرد و اجزاي عملكرد در برنج (Oryza sativa L.) تحت شرايط نرمال و تنش خشكي

به منظور تعيين ارتباط صفات مختلف با عملكرد دانه در لاين هاي نوتركيب برنج (F8)، آزمايشي با 150 لاين حاصل از تلاقي ارقام سپيدرود (رقم حساس به خشكي به عنوان والد نر) و غريب (رقم مقاوم به خشكي به عنوان والد ماده) به همراه شش رقم به عنوان ارقام شاهد در قالب طرح آگمنت با استفاده از طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با 4 تكرار (براي ارقام شاهد) در دو محيط نرمال و تنش خشكي در سال زراعي 93-1392 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده علوم كشاورزي دانشگاه گيلان انجام شد. نتايج تجزيه واريانس، تفاوت معني داري را بين لاين ها از نظر كليه ي صفات مورد مطالعه در دو شرايط محيطي نشان داد. رگرسيون گام به گام براي عملكرد دانه به عنوان متغير وابسته و ساير صفات به عنوان متغير مستقل نشان داد كه در شرايط بدون تنش صفات دماي كانوپي، تعداد خوشه در بوته، طول برگ پرچم، ميزان كلروفيل b، تعداد دانه پر در خوشه، شاخص كلروفيل، تعداد روز تا گلدهي، ميزان پرولين و طول خوشه با ضريب تبيين 60 درصد و در شرايط تنش ميزان پرولين، دماي كانوپي و تعداد دانه پر در خوشه با ضريب تبيين 57 درصد سهم مؤثرتري در توجيه عملكرد دانه داشتند. در تجزيه عليت عملكرد دانه، بيشترين آثار مستقيم مثبت مربوط به طول برگ پرچم، تعداد خوشه در بوته و تعداد دانه پر در خوشه تحت شرايط بدون تنش و تعداد دانه پر در خوشه و ميزان پرولين تحت شرايط تنش بود كه نشان دهنده اهميت اين صفات در عملكرد دانه مي باشد.