بررسي تركيب پذيري لاين هاي اصلاح‌شده چغندرقند براي صفات كمي و كيفي و تحمل به بيماري ريزومانيا

يكي از مهم ترين مراحل در تهيه ارقام هيبريد چغندرقند براي صفت موردنظر، انتخاب لاين يا سينگل كراس مناسب مي باشد. در اين مطالعه 12 نتاج حاصل از تلاقي 4 لاين چغندرقند (به عنوان پايه مادري) با سطوح متفاوت مقاومت به ريزومانيا با سه والد گرده افشان 27270، 27273 و 27274 )به عنوان پايه پدري) به همراه والدين در قالب طرح لاتيس5 ×5 با 4 تكرار در دو منطقه (مشهد و شيراز) در شرايط مزرعه آلوده (Nursery) به ريزومانيا مورد ارزيابي قرار گرفتند. عملكرد ريشه (RY)، عملكرد شكر (SY)، درصد قند (SC)، سديم (Na)، پتاسيم (K)، ازت مضره (α-N)، درصد قند سفيد (WSC)، ضريب استحصال (PUR) و درصد ملاس (MS) صفات موردبررسي بودند. داده ها به صورت مدل ژنتيكي فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي تجزيه شدند. نتايج تجزيه ژنتيكي در هر دو منطقه نشان داد كه بين والدها براي كليه صفات به جز K و α-N تفاوت معني دار وجود دارد و واريانس هيبريد ها براي صفات كمي RY و SY معني دار شدند. در آزمايش مشهد، لاين L3و گرده افشان T3 و در آزمايش شيراز لاين هاي L3 و L1 و گرده افشان T3 به عنوان بهترين تركيب شونده عمومي براي صفات RY ، SY و α-N انتخاب گرديدند. برآورد تركيب پذيري خصوصي تلاقي ها نشان داد در آزمايش مشهد، تلاقي هاي L1 ×T3 ، L2 ×T2، L3 ×T1 و L4 ×T1 و در آزمايش شيراز تلاقي هاي L1 ×T1 , L2 ×T3 و L1 ×T3 مقادير SCA مثبت و معني داري براي صفات RY و SY داشتند. به طور كلي نتايج نشان داد كه تلاقي والد مادري سينگل كراس حساس به ريزومانيا (L1) با والد پدري (T3) بهترين هيبريد ازنظر عملكرد در بين هيبريدهاي موجود بود.