تجزيه ژنتيكي صفات زراعي در نسل هاي حاصل از تلاقي لاين هاي اينبرد ذرت MO17 و B73 در شرايط تنش كم آبي

گزينش ارقام ذرت متحمل به كم آبي با عملكرد مناسب از اهداف اصلي برنامه هاي به نژادي به حساب مي آيد. از اين رو انتخاب روش اصلاحي مناسب براي بهره وري بهتر از پتانسيل ژنتيكي تحمل تنش و شناخت نوع عمل ژن هاي كنترل كننده و نحوه توارث آن ها اهميت زيادي دارد. در اين راستا به منظور تجزيه ژنتيكي برخي صفات زراعي نسل هاي F1، F2، F3،BC1 و BC2حاصل از تلاقي لاين هاي اينبرد ذرت MO17 (متحمل به خشكي) و B73 (حساس به خشكي) به همراه والدين در سه شرايط آبياري عادي، 50 و 75 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A، در سال زراعي 96-1395 مورد ارزيابي قرار گرفت. آزمايش در هر كدام از شرايط آبياري در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با بيست تكرار اجرا شد. صفات عملكرد دانه در بوته، بيوماس در بوته، وزن هزار دانه، قطر بلال، وزن بلال، تعداد رديف در بلال و ارتفاع بوته مورد اندازه گيري قرار گرفتند. تجزيه واريانس مركب شرايط آبياري در نسل هاي ذرت نشان داد كه تفاوت معني داري بين نسل هاي مورد مطالعه براي صفات زراعي ذرت وجود دارد. نتايج آزمون كفايت مدل افزايشي غالبيت بيانگر وجود اثر ات اپيستازي براي اغلب صفات از جمله عملكرد دانه در بوته، بيوماس در بوته، وزن هزار دانه در بوته تحت شرايط آبياري مختلف بود. در بيشتر صفات از جمله عملكرد دانه در بوته، بيوماس در بوته، تعداد رديف در بلال و وزن هزار دانه اثر غالبيت در سطح احتمال 5 و 1 درصد معني دار بود. در مورد صفت تعداد رديف در بلال مدل سه پارامتري در هر سه شرايط بهترين برازش را داشت. در مورد بيشتر صفات در شرايط آبياري مختلف مدل شش پارامتري برازش شد اما براي صفت ارتفاع بوته در شرايط آبياري عادي و 75 ميلي متر تبخير از تشتك به علت وجود اثرات مادري، پيوستگي ژني و اپيستازي چندگانه مدل شش پارامتري معني دار نشد. برآورد درجه غالبيت بالاي يك براي صفت عملكرد دانه و كمتر از يك براي صفت قطر بلال در هر سه شرايط آبياري نشان دهنده وجود پديده فوق غالبيت و غالبيت ناقص در كنترل صفات فوق بود. مقادير بالاي وراثت پذيري عمومي و خصوصي بيانگر اين بود كه اثرات ژنتيكي و افزايشي نقش بيشتري در توارث اغلب وزن هزاردانه در هر سه شرايط آبياري مختلف دارد.