ارتباط بين شاخص هاي تحمل به تنش خشكي و روش استفاده از آنها در برنامه هاي غربالگري گندم

هدف از اين مطالعه ارزيابي شاخص هاي تحمل به خشكي و پي بردن به روابط بين آنها و به كارگيري آنها در برنامه هاي غربال گري گندم بود. به منظور غربالگري صحيح ژنوتيپ ها از تجزيه به مولفه هاي اصلي و باي پلات و قرار دادن ژنوتيپ ها در باي پلات براساس امتياز فاكتورها استفاده شد. ژنوتيپ هاي انتخابي مي بايست در شرايط تنش و همچنين در شرايط رطوبتي مطلوب، عملكرد بالا و پايداري داشته باشند. آزمايشي با استفاده از طرح آلفا لاتيس با دو تكرار در شرايط ديم و آبياري تكميلي با استفاده از ۱۳۲ ژنوتيپ گندم نان در مزرعه پژوهشي ايستگاه تحقيقات كشاورزي گنبد كاووس در سال زراعي 95-1394 اجرا گرديد. بر اساس عملكرد در شرايط بدون تنش (YP) و تنش (YS) شاخص هاي تحمل خشكي از قبيل شاخص حساسيت به تنش (SSI)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص تحمل (TOL)، شاخص ميانگين توليد (MP)، شاخص ميانگين هارمونيك (HM)، شاخص عملكرد (YI)، شاخص حساسيت به خشكي (SDI)، شاخص خشكي نسبي (RDI)، شاخص درصد حساسيت به تنش (SSPI)، شاخص مقاومت به خشكي (DRI) و شاخص پايداري عملكرد (YSI) محاسبه شدند. شاخص هاي تحمل STI، GMP، HM، MPو YI همبستگي مثبت و بسيار بزرگي با عملكرد در شرايط نرمال و همچنين با عملكرد در شرايط تنش داشتند. بنابراين ژنوتيپ هاي با مقادير عددي بزرگ براي اين شاخص ها، عملكرد بالايي در شرايط تنش و عدم تنش داشتند. شاخص هاي TOL، SSPI، DSI و SSI ژنوتيپ هاي با عملكرد بالا در شرايط نرمال ولي حساس به تنش (گروه Bفرناندز) را شناسايي كردند. هم چنين شاخص هاي YSIو RDI ژنوتيپ هاي با عملكردي بالاتر از ميانگين ژنوتيپ ها در شرايط تنش و عملكردي پايين تر از ميانگين ژنوتيپ ها در شرايط مطلوب (گروه Cفرناندز) را از ساير ژنوتيپ ها به خوبي تفكيك كردند.