استعاره‌هاي مفهومي حوزه اخلاق در شاهنامه فردوسي: رويكردي شناختي

اخلاق ازجمله واژگاني است كه در حوزه معرفت بشري دامنه وسيعي دارد و انديشمندان معاني و تعاريف مختلفي براي آن ارائه داده‌اند. از آنجا كه اخلاق و مصاديق آن مفاهيمي انتزاعي‌اند، ذهن انسان براي درك و گفتگو درباره آن‌ها از روش‌هاي مختلفي بهره مي‌برد. يكي از نظريه‌هاي مهمي كه مي‌تواند اين موضوع را تبيين كند، نظريه »معاصر استعاره « است. ليكاف و جانسون (2003) معتقدند كه استعاره، امري ذهني است كه انسان براي ملموس كردن مفاهيم انتزاعي از آن بهره مي‌برد. هدف از انجام اين تحقيق پاسخ به اين پرسش‌هاست كه فردوسي براي بيان مفاهيم اخلاقي در شاهنامه از چه استعاره‌هايي استفاده كرده و از چه حوزه‌هاي مبدايي براي توصيف مفاهيم انتزاعي اخلاق بهره برده است. به اين منظور، 3800 بيت از شاهنامه فردوسي بررسي شده است. روش تحقيق توصيفي و تحليلي است. داده‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد فردوسي از حوزه‌هاي مبدأ انسان، شيء، ساختمان، روشنايي و تاريكي، جهت‌هاي بالا و پايين، لباس، آب، سفر و شغل براي عيني‌تر كردن مفاهيم اخلاقي در شاهنامه استفاده كرده است.