كليدواژه :
مطهري , داستان راستان , انقلاب اسلامي , تاريخ اخلاق , ادبيات داستاني , اصلاح اجتماعي , آسيبشناسي دينداري عاميانه.
چكيده فارسي :
مرتضي مطهري از مناديان برجسته اخلاق در ايران معاصر است. وي افزون بر كوششهاي نظري گسترده براي استوار كردن پايههاي نظري نهضت اسلامي، با نگارش آثاري به زبان ساده براي مخاطب عمومي در ترويج ارزشهاي اخلاقي خاصي نيز كوشيد. اگر بنا باشد انديشه اصلاحگرانه اخلاقي وي شناخته شود، مطالعه همين دسته از آثار وي ضرورت است؛ چراكه نشان ميدهند از نگاه او ترويج كدام ارزشها در ايران دهۀ 1350 ـ 1340، در اولويت قرار داشته، و از ديگر سو، در آستانه تحول اجتماعي بزرگ ايران، كدام نگرشهاي اخلاقي ترويج شده است. اينميان، يك اثر برجسته و تأثيرگذار، كتاب داستان راستان اوست. در اين مطالعه كوشش خواهد شد كه تحليلها از جايگاه و كاركرد اين كتاب از نگرشي انتقادي مرور، و آنگاه با تحليل محتواي اين كتاب، راهي فراسوي شناخت رويكرد شهيد مطهري به اصلاح اجتماعي و درك انديشههاي اخلاقي وي جسته شود. با اين مطالعه بناست كه دريابيم قضاوتهاي عمومي و رايج درباره هدف تأليف، مخاطبان، و رويكرد كلي اثر چيست؛ همچنانكه نسبت ميان انديشه مؤلف را با درك سنتي و رايج ايرانيان آن عصر از اخلاق اسلامي از يك سو، و از ديگر سو، با ارزشهاي طبقۀ دانشگاهي جديدي كه در آن عصر به تازگي شكل گرفته بود، بازخواهيم جست.