عنوان مقاله :
بايد و نبايدهاي اخلاق فردي و اجتماعي در مخزن‌الاسرار ( با رويكرد تاريخ اجتماعي)
عنوان به زبان ديگر :
Prescription mood in tales of Makhzan-al-Asrar
پديد آورندگان :
شريف نسب، مريم پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي - پژوهشكدة زبان و ادبيات , جهانديده، زعنا پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي
كليدواژه :
مخزن‌لاسرار , خلقيات , زمينه‌كاوي , مردم , حكومت , مذهب
چكيده فارسي :
ادبيات، بويژه در ژانر تعليمي، از جمله ابزارهاي تجويز هنجارهاي اخلاقي است. نقل حكايت در اين ژانر يكي از بهترين شگردها براي اثبات حقانيتِ خوي مورد نظر محسوب مي‌شود؛ زيرا حكايت‌ها يا از زيست روزمرة مردمان اقتباس مي‌شوند و نتيجه‌اي عيني و مشهود دارند و يا براي اقناع مخاطب در فضايي باورپذير برساخته مي‌شوند. در هردوحالت و كاملاً فارغ از اينكه كاراكترهاي حكايتِ منقول، انسان باشند يا جانواراني با نقش‌هاي نمادين، دو نكتة مبرهن را مي‌توان از خلال اين حكايت‌ها دريافت: نخست اينكه خُلقِ تشويق يا نهي‌شده در حكايت، مورد نظر و تاييدِ پديدآورنده است؛ دوم اينكه خُلق مورد تقبيح، مبتلابه مردمان زمانة پديدآورندة متن، و خُلق مورد تشويق، فراموش‌شدة مردمان آن زمانه بوده است كه شاعر يا نويسنده براي نهي يا تشويق آن، احساس نياز كرده است. در اين پژوهش، خلق و خوي شخصيت‌ها در تماميِ بيست حكايت مخزن‌الاسرار نظامي با آمارهاي دقيق، احصا و با روش توصيفي-تبييني مورد بررسي قرار گرفته است. اين بررسي نشان مي‌دهد بخش عمدة خلقيات اين حكايت‌ها (11 حكايت) به تبيين خلقي رابطة مردم با زيستشان در جهان غيرمادي، پس از آن (7 حكايت) به تبيين رابطة مردم با حكومت، و فقط دو حكايت به تبيين رابطة مردم با يكديگر ناظر بوده است.
چكيده لاتين :
Didactic literature is one of the means of prescribing moral norms. The tale is one of the best ways to prescribe approved morals; Because the tales are taken from people's lives or are made to convince the audience. It does not matter if the characters are human beings or animals with symbolic roles; However, two clear points can be understood from them: First, the proposed ethics is endorsed by the author (And from there, one can find out what kind of moral tastes have been made by the author and his audience); Secondly, the ethics of interest in that period have not been thriving (Accordingly, the mood of the people of that time can be guessed.) In this research, the mood of the characters of all 20 stories of the book, Makhzan al-Asrar , Descriptive-explanatory method has been investigated. The study shows that a large part of these tales are related to explaining how people behave in a non-material world. After that, in the stories, the relationship between the people and the government is explained and lastly, people's relationship has been investigated
عنوان نشريه :
كهن نامه ادب پارسي
