تكثر معني و دگرديسي سيماي بيدل در محيطهاي ادبيِ آسياي مركزي (1870-1991م)

Meaning plurality and metamorphosis of Bedil’s figure in literary milieus of Central Asia (1870-1991)

بيدل 1054-1133ق (1720-1644م) از نيمۀ دوم سدۀ هجدهم ميلادي به يكي از محبوبترين شاعران فارسيزبان در آسياي مركزي تبديل و ميراثش دستمايۀ مخاطبان حرفه اي به شعر فارسي شد. آنها فارغ از خاستگاه زباني و فرهنگي، اين ميراث را براساس زمينه هاي ذهني و علايق خود تفسير مي كردند. نگارنده در اين نوشتار با استفاده از دستاوردهاي هرمنوتيك فلسفي، بهدنبال يافتن پاسخ اين پرسش است كه علاوه بر ويژگي هاي ميراث بيدل، چه زمينه هاي اجتماعي و فرهنگي در منطقه موجب شده بود تا اشعار وي متناسب با زمينه هاي ذهني مخاطبان تفسير و به تلون سيماي بيدل منجر شود؟ براساس نتايج پژوهش، با عطف توجه به ماوارءالنهريبودن اجداد بيدل و مهاجرت آنها به هند، دليل اصلي توجه مخاطبان در اين منطقه به بيدل را بايد در نوع جهان بيني بيدل، ظرفيتِ خوانش پذيري شعر وي از يك سو و تحولات ايجاد شده در آسياي مركزي در نيمۀ دوم سدۀ نوزدهم و آغاز سدۀ بيستم كه منجر به پيدايش جريانهاي فكري جديد در منطقه شد از سوي ديگر، در شكل گيري اين نوع خوانش ها دخيل دانست.

Since the second half of the eighteenth century, Bedil (1644-1720), has been one of the most popular poet of Persian speakers in Central Asia whose heritage became the source of professional audiences for Persian poetry. Whatever their linguistic and cultural origin, they interpreted this heritage according to their mental antecedents and interests. Based on the achievements of philosophical hermeneutics, the author seeks to find an answer to this question: besides the characteristics of Bedil's heritage, what are the social and cultural fields of the region that led to the adaptation and interpretation of his poems from the public viewpoint? According to the results of this research and besides the fact that Bedil's ancestors migrated from central Asia to India, the main reason for the attention of the local audience to Bedil could be Bedil's worldview, the readability of his poetry, and the developments in Central Asia during the second half of the nineteenth century and the beginning of the twentieth century, the emergence of new intellectual tendencies in the region which has, on the other hand, contributed to the formation of this type of reading.