شكرالله رومي و كتاب او بهجة التواريخ

فاقد عنوان لاتين

كتاب بهجة التواريخ، نوشتۀ شكرالله رومي، نخستين و مهم‌ترين تاريخ عمومي است كه در سنت تاريخ‌نگاري عثماني نگاشته شده است. يكي از نكات اهميت اين كتاب فارسي بودن آن است و اين خود نشان مي‌دهد كه در آن عصر در محافل علمي و سلطنتيِ عثماني فارسي حتي بيش از تركي مورد توجه بوده است. البته اين بدين معني نيست كه زبان تركي در آن عصر زباني ضعيف يا عقب‌افتاده تلقي شود. علت نگاشتن اين كتاب به فارسي، علاوه بر رواج فارسي در آن سرزمين، به اين دليل بوده است كه عثماني‌ها خود را وارث سلجوقيانِ روم مي‌دانستند و از آنجا كه سنت نگارش به فارسي در ميان سلجوقيانِ روم وجود داشت، عثمانيان نيز مي‌خواستند همين سنت را ادامه دهند. البته پژوهش‌هاي امروزي نشان مي‌دهد كه توفيق عثمانيان به اندازه سلجوقيان نبوده است و روند و ميزان و ميدان اين تأثيرگذاري و تاثيرپذيري محدود بوده است. در اين مقاله افزون بر معرفي كتاب و مؤلف، زمينه‌هاي تأليف اين كتاب و ميزان تأثيرگذاري آن و نيز محتوا و منابعِ كتاب را بررسي و تحليل كرده‌ايم. هرچند اين كتاب نگاهي تاريخي به رويدادهاي جهان از خلقت آدم (ع) تا عصر مؤلف دارد، ولي وقتي در پايان كتاب نوبت به تاريخ عثمانيان مي‌رسد در بسياري جاها واقعيت را با افسانه و اغراق آميخته است.