مطالعه جامعه‌ شناختي بيماري‌هاي سبك زندگي از نظر پيدايش و پيامدها و نحوۀ پيش‌گيري؛ مطالعه به روش تلفيقي

Sociological Study of Lifestyle Diseases in Terms of Occurrence, Consequence and Prevention: Study by Integrated Method

بيماري‌هاي سبك زندگي سالانه 41 ميليون نفر از جمعيت جهان را نابود مي‌كنند؛ سال 2016 در ايران 82% مرگ‌وميرها ناشي از اين بيماري‌ها و 43% آن ناشي از بيماري‌هاي قلبي‌عروقي بود؛ بر اساس مطالعات، چهار عامل‌خطر تغذيۀ نامناسب، سوء مصرف مواد، بي‌تحركي و استرس باعث ناسالم شدن سبك‌هاي زندگي و بروز اين بيماري‌ها مي‌گردند. اين تحقيق با هدف تبيين آمار بالاي بيماري‌هاي سبك زندگي در ايران و تدوين مدل راهبردي جهت پيش‌گيري از آنها انجام گرديد. روش: تلفيقي متوالي كمّي_كيفي (پيمايش-نظريه‌بنياد) بود. ابتدا 220 بيمار قلبي‌عروقي به شيوۀ در دسترس با پرسشنامه پيمايش و بعد نتايج آن در مصاحبه با 14 خبرۀ منتخب بصورت هدفمند، آسيب‌شناسي گرديد؛ داده‌هاي كمّي با SPSS-V23 و كيفي با مقايسۀ مستمر و كدگذاري نظري در قالب پارادايم اشتراوس-كوربين تحليل گرديد. روايي تحقيق با ارجاع يافته‌ها به داده‌ها و پايايي آن با ارجاع نتايج به متخصصين تأمين شد. يافته‌ها: كمّي: سبك زندگي 0/5% از افراد سالم، 92/7% در وضعيت هشدار و 6/8% در وضعيت خطر مي‌باشد(0/01>P). كيفي: آسيب‌شناسي سبك‌هاي زندگي ايرانيان نشان داد جامعه در برقراري سبك‌هاي زندگي سلامت‌‌محور در 10 مقولۀ "تحقيق‌گري، تعليم‌گري، تربيت‌گري، تبليغ‌گري، تأمين‌گري، تسهيل‌گري، تجويزگري، تحصيل‌گري، تمكين‌گري و تضمين‌گري" واجد نقاط ضعف مي‌باشد كه 8 مورد به ساختارها، 1 مورد به خانواده‌ها و 1 مورد به عوامل انساني مربوط مي‌باشد. نتيجه‌گيري: سبك زندگي سلامت‌محور يك پديدۀ چندعاملي است و تحقق آن مستلزم توجه توأمان به ابعاد ساختاري و عامليتي آن مي‌باشد. پيشنهاد تحقيق، تشكيل سازماني مشخص جهت پايش و سنجش سطح سلامت سبك زندگي ايرانيان مي‌باشد.

Background and Aim: Lifestyle diseases kill 41 million people yearly, equivalent to 71% of all deaths globally; In Iran in 2016, 82% of deaths were due to lifestyle diseases and 43% of them were from cardio-vascular disease. Researches shows that increasing level of four riskfactors of inappropriate nutrition, substance abuse, inactivity and stress in modern lifestyles underlies these diseases Gradually. The research aim was to explain unhealthy of lifestyle in Iran and develop a strategic model to prevention. Methodology: The research method was sequential integrated(Survey-Grounded theory); First, 220 cardiovascular patients were surveyed by questionnaire, and the results were pathologically analyzed in interviews with 14 selected experts; Quantitative and qualitative data were analyzed by SPSS-V23 and continuous comparison and theoretical coding in the Strauss-Corbin paradigm. Its validity and reliability were obtained by referring the findings to data and the results to specialists. Results: Quantitative research showed that 0.5% of the subjects were at the healthy level, 92.7%. were at the alert and 6.8% were at the danger condition(P=0.000>0.01). Qualitative research by pathology of Iranian lifestyles showed that 10 weaknesses of society in establishing healthy lifestyles in dimensions of “Research, Education, Upbringing, Propagation, Financing, Facilitation, Prescription, Gathering, Obedience, and Assurance, that eight cases relate to structures, one to families and one to human factors. Conclusion: Healthy lifestyle is a multifactorial phenomenon and its realization requires simultaneous attention to its structural and agential dimensions. The research proposal is to establish a specific organization to measure and monitor the health status of Iranian lifestyles.