بررسي عملكرد كليه در كودكان مبتلا به هيپوتيروييدي مادرزادي

مقدمه: كم‌كاري مادرزادي تيروييد از علل قابل پيشگيري عقب‌ماندگي ذهني است. اين در حالي است كه كمتر از 10 درصد نوزادان مبتلا بر اساس علايم باليني در ماه اول تشخيص داده مي‌شوند و اگر تشخيص بر مبناي برنامه‌هاي غربال‌گري صورت نگيرد، تشخيص ديررس خواهد بود و عوارض جبران ناپذير مغزي شنوايي ايجاد خواهد شد. عدم درمان هيپوتيروييدي مادرزادي باعث عقب‌ماندگي رشدي و تكاملي مي‌شود و مي‌تواند با عوارض قلبي، اسكلتي و ناهنجاري‌هاي دستگاه گوارش همراه باشد. از جمله مواردي كه به تازگي به هيپوتيروييدي نسبت داده مي‌شود مشكلات كليوي مي‌باشد كه هنوز مورد بحث است. اين مطالعه به منظور ارزيابي اثر هيپوتيروييدي بر ساختار و عملكرد كليه‌ها طراحي شد. روش‌ها: اين مطالعه‌ي مورد-شاهدي بر روي 36 كودك مبتلا به هيپوتيروييدي مادرزادي در مقايسه با 38 كودك سالم كه طي ارديبهشت 1389 تا آبان ماه سال 1390 به بيمارستان الزهرا (س) وابسته به دانشگاه علوم پزشكي اصفهان مراجعه كرده بودند، انجام شد. كودكان بعد از معاينه‌ي فيزيكي براي سنجش كراتينين، نيتروژن اوره‌ي خون، منيزيم، كلسيم، سديم، پتاسيم، TSH (Thyroid-stimulating hormone) و T4 در خون و آزمايش كامل ادرار از نظر بررسي ميكروآلبومينوري، كلسيم، منيزيم، سديم، پتاسيم و كراتي‌نين به آزمايشگاه ارجاع شدند تا با استفاده از اين آزمايشات، GFR (Glomerular filtration rate) و عملكرد توبول پروگزيمال و ديستال و قوس هنله ارزيابي شود. همچنين ابعاد كليه با كمك سونوگرافي تعيين شد. گروه شاهد از بين خواهران و برادران كودكان مبتلا به هيپوتيروييدي مادرزادي و كودكان سالم مراجعه‌كننده به درمانگاه غدد كودكان انتخاب شدند. گروه مورد و شاهد از نظر عملكرد كليوي و آناتومي كليه با هم مقايسه شدند. يافته‌ها: ميانگين سني افراد در گروه مورد 4.1 ± 9.1 سال و در گروه شاهد 3.6 ± 9.2 سال بود (0.05 (P. ميانگين GFR در گروه مورد 12.9 ± 98.28 ميلي‌ليتر در دقيقه و در گروه شاهد 13 ± 98.23 ميلي‌ليتر در دقيقه بود )0.05 . (Pگروه مورد نسبت به گروه شاهد از نظر كسر ترشحي سديم ( 0.65 ± 1.01 در مقايسه با 0.32 ± 0.77، 0.04 = P) و كسر ترشحي پتاسيم (14.1 ± 12.47 در مقايسه با 3.8 ± 7.09، 0.03 = P) و نيز نسبت پتاسيم ادرار به كراتينين ادرار (0.95 ± 0.81 در مقايسه با 0.26 ± 0.46، 0.04 = P) تفاوت داشتند. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج اين مطالعه به نظر مي‌رسد هيپوتيروييدي مادرزادي اگر چه اثري بر اندازه‌ي كليه‌ها در انسان ندارد، ولي مي‌تواند بر توبول‌هاي كليه اثر بگذارد. اثر آن بر توبول‌هاي ديستال واضح‌تر از ساير توبول‌ها است. توصيه مي‌شود در اين زمينه مطالعات بيشتري صورت گيرد.