چه دلايلي براي انتخاب حرفه‌ي روان‌پزشكي وجود دارد؟ همه‌پرسي 277 دستيار و متخصص روان‌پزشكي ايراني

مقدمه: از شواهد امر چنين بر مي‌آيد كه دانش‌آموختگان پزشكي در غرب علاقه‌ي چنداني به ادامه‌ي تحصيل در رشته‌ي روان‌پزشكي ندارند. در اين زمينه، براي دانش‌آموختگان ايراني مطالعه‌ي مستندي يافت نشد. هدف اصلي اين مطالعه، دستيابي به دلايل متقني است كه دستياران روان‌پزشكي و دانش‌آموختگان اين رشته، يعني روان‌پزشكان را به انتخاب اين حرفه‌ي تخصصي سوق داده است. روش‌ها: جامعه‌ي پژوهش در اين مطالعه‌ي‌ مقطعي- توصيفي، 1183 دانش‌آموخته‌ي رشته‌ي روان‌پزشكي و دستياران كل كشور در سال 1391 بودند. يك پرسش‌نامه‌ي 65 سؤالي كه در برگيرنده‌ي دلايل متعدد مربوط به چهار دوره‌ي زندگي حرفه‌اي شركت كنندگان (قبل از ورود به رشته‌ي پزشكي، حين تحصيل، بعد از فراغت از تحصيل در پزشكي عمومي و در زمان انتخاب رشته) بود، بين آن‌ها توزيع گرديد كه 277 نفر پرسش‌نامه‌هاي كامل شده را مرجوع نمودند. داده‌هاي خام به كمك نرم‌افزار SPSS و اجراي آزمون‌هاي توصيفي، تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: ميانگين سني شركت كنندگان در مطالعه 0/7 ± 3/39 سال و بالغ بر نيمي از آن‌ها (57 درصد) مرد بودند. بيش از 70 درصد شركت كنندگان، متخصصين روان‌پزشكي بودند. تجارب و عوامل مربوط به دوران تحصيل پزشكي عمومي، بيشترين تأثير را از نظر پاسخ دهندگان داشتند. متخصصان نسبت به دستياران، اين مرحله را بيشتر مؤثر دانستند كه در اين بين «اهميت درمان بيماري‌هاي رواني در آينده» در دستياران و «شخصيت و سلوك استادان و دستياران روان‌پزشكي و رشته‌هاي مرتبط» در بين متخصصان بيشترين فراواني را داشت. در بين متخصصان، عوامل مربوط به بعد از فراغت از تحصيل پزشكي عمومي تأثير نسبي در انتخاب رشته داشت كه در اين ميان گزينه‌ي «احساس مسؤوليت در قبال بيماران رواني» و در مورد دستياران «شخصيت روان‌پزشكان و ساير دست اندر كاران» بيشترين فرواني را داشت. عوامل مؤثر حين انتخاب رشته، تفاوت معني‌داري بين دستياران و متخصصان داشت؛ دستياران «سهولت نسبي و كشيك‌هاي كم استرس» و متخصصين «علاقه» را بيشترين علت ذكر كرده بودند. در زنان و مردان، تفاوت معني‌دار در پاسخ‌ها مشاهده نشد. نتيجه‌گيري: طبق نتايج مطالعه‌ي حاضر، به نظر مي‌رسد كه دلايل شركت كنندگان گاهي مشترك و در پاره‌اي زمينه‌ها متفاوت بود. اين تفاوت‌ها، با توجه به تجارب متفاوت زندگي شركت كنندگان در مطالعه، قابل توجيه است.