معرفي و تحليل دستنويس منظومۀ وامق و عذرا سرودۀ اسيري

فاقد عنوان لاتين

يكي از نظيره‌گويان نظامي در خمسه‌سرايي، شاعري معروف به اسيري، از شعراي ايراني دربار عثماني در سدۀ دهم هجري است. اسيري منظومۀ وامق و عذرا را در وزن و بحر خسرو و شيرين در سال 954ق به رشتۀ نظم كشيده است. درون‌مايۀ اين قصه، ماجراي عشق بدفرجام وامق، شاهزادۀ ايراني، با عذرا دختر فغفور چين است. نسخۀ منحصربه‌فرد اين منظومه در كتابخانۀ فاتح استانبول به شمارۀ 4141 محفوظ است و در سال 971 قمري كتابت شده است. بررسي داستان نشان مي‌دهد با اينكه شاعر، منظومۀ وامق و عذرا را در وزن و بحر خسرو و شيرين سروده، به‌لحاظ درون‌مايه، متأثر از ليلي و مجنون و هفت‌پيكر نيز بوده است. اسيري مضاميني چون خو گرفتن وحوش بيابان با وامق، محبوس بودن عذرا به حكم پدرِ خودكامه، نامرادي دو دلداده و عشقي آميخته با عفت، و مضمون زنجير پيرزن بر گردن وامق و... را از ليلي و مجنون نظامي اخذ كرده و ساختن قصرهاي چهارگانه براي وامق، توصيف عجوزه‌اي كه كارش قتل اسيران بود و به دسيسۀ او وامق جان داد، متأثر از تصوير عفريتي است كه در حكايت ماهان (روز چهارشنبه گنبد پيروزه‌رنگ) در هفت‌پيكر نظامي آمده است. در اين جستار، ضمن معرفي شاعر و آثار او، به تحليل انتقادي داستان وامق و عذرا نيز پرداخته مي‌شود.