بررسي و تحليل نسخۀ خطي اصول الفصول في حصول الوصول

فاقد عنوان لاتين

نسخه‌هاي خطي، ميراث فرهنگي ملت‌ها و نشان‌دهندۀ تلاش مردم يك كشور در گردآوري و حفظ دستاوردهاي فكري علمي و تاريخي آن سرزمين هستند. اين پژوهش به معرفي نسخۀ خطي اصول الفصول في‌حصول الوصول، اثر رضاقلي خان هدايت (1215ـ1288ق) اختصاص دارد. اين اثر تاكنون تصحيح و چاپ‌ نشده است. كتاب يك دايرةالمعارف عرفاني است كه نويسنده در آن به سير عرفان از گذشته تا روزگار خود پرداخته است. تاكنون دو نسخه از اين كتاب در كتابخانه‌هاي مجلس و دانشگاه بوعلي همدان معرفي شده است. هدايت اين كتاب را در هجده فصل نگاشته و توجه به اصول هجده‌گانۀ كتاب، اسّ و اساس تصوف عصر قاجار را به نمايش مي‌گذارد. مؤلف در ابتدا به معرفي سلسله‌هاي عرفاني پرداخته و سپس سلسلۀ نعمت‌اللهي و زندگي شاه نعمت‌الله ولي را معرفي كرده است. از ديدگاه ساختار زباني، هدايت در اثر خود كوشيده است از زبان گذشتگان و رويۀ زباني آنان بهره جويد تا اثر خويش را مقبول طبع عام كند؛ ازاين‌رو از كاربردهاي قديم زبان، بسيار استفاده كرده است. با توجه به اهميت تاريخي و ادبي اين اثر، نويسنده در اين پژوهش با روش توصيفي و با كمك منابع كتابخانه‌اي درصدد آن است تا به معرفي نسخۀ اصول الفصول و بررسي و عناصر و مؤلفه‌هاي سبكي، بيان ويژگي‌هاي زباني، ارزش ادبي، ديني و عرفاني و تاريخي آن بپردازد. معرفي اين اثر علاوه بر نشان دادن جايگاه ادبي آن در تبيين گسترۀ عرفان و تصوف نيز مؤثر خواهد بود.