اﻧﺪﯾﺸﻪي ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻗﺪرتﮔﯿﺮي و ﺗﻮﺳﻌﻪﻃﻠﺒﯽ در اﻣﭙﺮاﺗﻮري اﺷﮑﺎﻧﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﺑﺎﺳﺘﺎن- ﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺗﺎرﯾﺨﯽ

اﺷﮑﺎﻧﯿﺎن ﮔﺮوﻫﯽ از ﻗﺒﺎﯾﻞ ﻧﯿﻤﻪﮐﻮچﻧﺸﯿﻦ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺷﻤﺎلﺷﺮق ﻓﻼت اﯾﺮان ﺗﺴﻠﻂ ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﺣﻮزه ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد را ﺗﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻏﺮﺑﯽ و رود ﻓﺮات ﮔﺴﺘﺮش دادﻧﺪ. اﻧﺪﯾﺸﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﻪ آنﻫﺎ در ﺳﺎلﻫﺎ و دﻫﻪﻫﺎي ﻗﺪرت ﯾﺎﺑﯽ اراﺋﻪ دادهاﻧﺪ، ﻋﻠﺘﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻫﮋﻣﻮﻧﯽ ﻻزم را در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺘﺼﺮﻓﯽ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﺪ. از اﯾﻦ رو، ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺎﺳﯽ در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ اﯾﻦ ﻣﻮارد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ: ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد دادهﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎنﺷﻨﺎﺳﯽ، ﺷﺎﻫﺎن اﺷﮑﺎﻧﯽ ﺑﺎ اراﺋﻪ ﭼﻪ اﻧﺪﯾﺸﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻮﻓﻖ ﮔﺮدﯾﺪﻧﺪ، ﺣﻮزه ﻧﻔﻮذ ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ ﺗﺎزه ﺗﺄﺳﯿﺲ اﺷﮑﺎﻧﯽ در ﺷﻤﺎلﺷﺮق اﯾﺮان را ﺑﻪ ﺣﺪ ﯾﮏ اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﺗﻮﺳﻌﻪ دﻫﻨﺪ؟ و ﭼﮕﻮﻧﻪ اﯾﻦ ﺣﻮزه ﻧﻔﻮذ را ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﺎ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ در دورهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﻔﻆ ﮐﻨﻨﺪ؟ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ: ﺷﺎﻫﺎن ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ اﺷﮑﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺗﺠﺎرﺑﯽ ﮐﻪ از ﺷﺎﻫﺎن ﭘﯿﺸﯿﻦ اﯾﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺑﻪ آنﻫﺎ رﺳﯿﺪه ﺑﻮد، ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي از رﻗﺒﺎي ﺧﻮد و وﺿﻌﯿﺖ اﯾﺎﻻت ﻓﻼت اﯾﺮان ﮐﺴﺐ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ. از اﯾﻦ رو، ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﺣﻔﻆ ﻣﻨﺎﻓﻊ اﯾﺎﻻت، ﺳﺮزﻣﯿﻦﻫﺎي ﻣﺘﺼﺮﻓﯽ را ﻓﺘﺢ ﮐﺮده و آنﻫﺎ را در زﯾﺮ ﺣﻮزه ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد ﻧﮕﻪدارﻧﺪ. از ﻟﺤﺎظ روشﺷﻨﺎﺳﯽ، دادهﻫﺎي اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪاﯾﯽ ﮔﺮدآوري ﺷﺪهاﺳﺖ و روش ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ، ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮا و ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﺳﺖ. ﺑﺮآﯾﻨﺪ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ، ﭘﺎرت ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻘﻼل دادن ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ و اﯾﺎﻻت و آزادي آﻧﻬﺎ از زﯾﺮ ﺳﻠﻄﻪ ﺳﻠﻮﮐﯿﺎن، ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﯿﺮون راﻧﺪن آﻧﺎن ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ داﺷﺘﻨﺪ و ﭘﺲ از آن ﺑﺎ ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻣﻨﯿﺖ ﺷﻬﺮﻫﺎ و راﻫﻬﺎي ﺗﺠﺎري از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﯿﺮوي ﻧﻈﺎﻣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﺣﻔﻆ ﻣﺮزﻫﺎي اﻣﭙﺮاﺗﻮري و ﻧﮕﻬﺪاري از ﺳﺮزﻣﯿﻨﻬﺎي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﻣﻬﻢ از رﻫﮕﺬر ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺪﺋﻮﻟﻮژي اﺣﯿﺎي اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ، ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻗﺪرت و ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﮐﺮدﻧﺪ.

this article has no abstract