نمادشناسي گريفين در هنر ايران پيش از تاريخ ..… نمادشناسي گريفين در هنر ايران پيش از تاريخ تا دوره ساساني

آﺛﺎر ﻫﻨﺮي در ﻃﻮل ﻗﺮون ﻣﺘﻤﺎدي ﻧﻤﺎﯾﺸـــﮕﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ،ﺑﺎورﻫﺎ وﻋﻘﺎﯾﺪ ﻫﺮ ﻗﻮم ﺑﻮده وﺑﺎ ﺗﺎرﯾﺦ ﻫﻨﺮ اﻗﻮام ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻧﺎﮔﺴﺴﺘﻨﯽ دارد. اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻫﺎ و اﺳﻄﻮره ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﻠﻮه اي از ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺧﻼﻗﯿﺖ ﻗﻮﻣﯽ راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ و ﻧﻘﻮش اﺳــﻄﻮره ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ راز و رﻣﺰ ﺑﺨﺸــﯽ از ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﻧﻘﺶ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼــﺎص ﻣﯽ داده اﺳــﺖ. ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ ﺑﺎورﻫﺎي ﮐﻬﻦ ﻫﺮ ﻗﻮﻣﯽ را ﺧﺪاﯾﺎن، اﺳﻄﻮره ﻫﺎ و اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ؛ ازﺷﺨﺼﯿﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬار اﯾﻦ اﺳﻄﻮره ﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ و ﺧﯿﺎﻟﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ از ﺗﺮﮐﯿﺐ دو ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﺟﻮد دﯾﮕﺮ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﻧﺪ. ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﻣﻬﻢ در اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﮐﻬﻦ اﯾﺮان وﺗﻤﺪن ﻫﺎي ﺑﺎ ﺳﺘﺎن ،ﮔﺮﯾﻔﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺎ ﺷﺪ. ﮔﺮﯾﻔﯿﻦ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر در ﻫﻨﺮ ﻣﺼﺮ ﺗﺠﻠﯽ ﯾﺎﻓﺖ، اﻣﺎ در اﺳﻄﻮره ﻫﺎي اﯾﺮان ﺑﯿﻦ اﻟﻨﻬﺮﯾﻦ- ﯾﻮﻧﺎن و ﻫﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﺣﻀﻮري ﭘﺮرﻧﮓ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻧﻘﺶ ﮔﺮﯾﻔﯿﻦ در آﺛﺎرﻫﻨﺮي و ﻣﻌﻤﺎري اﯾﺮان ﻧﻤﺎد ﭼﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ؟ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ-ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اي ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺳﺮﺳﺘﻮن ﻫﺎي ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ ﯾﮑﯽ ازﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﯾﻦ ﻣﺼﻨﻮﻋﺎت ﺑﺸﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﺮﯾﻔﯿﻦ را ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ. ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﮔﺮﯾﻔﯿﻦ ﮐ ﺸﻒ ﺷﺪه از آﺳﯿﺎي ﻣﺮﮐﺰي ﺑﻪ ﺳﺪه ﭘﻨﺠﻢ وﭼﻬﺎرم پ. م ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺮدد وﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎي ﺗﺎﺑﻊ اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﻫﺨﺎﻣﻨ ﺸﯽ ﻣﺘﻌﻠﻖ اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪ ﺳﺖ آﻣﺪه دراﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﮐﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ درﺑﺮﻫﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ اﯾﺮان ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻗﻮﻣﯽ، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، ﺑﺎورﻫﺎو اﻋﺘﻘﺎدات در ﺷﮑﻞ ﻓﺮم و ﻧﺎم اﯾﻦ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﻄﻮره اي–ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺗﻐﯿﺮاﺗﯽ رخ داده ا ﺳﺖ. ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﺮﯾﻔﯿﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﻨﺮ ﻣﺎرﻟﯿﮏ 1200 ق. م ﺷﺮوع ﺷﺪه وﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ آن در ﻫﻨﺮ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ رﺳﯿﺪه ، در ﻫﻨﺮ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻫﻨﺮ ﺑﯿﻦ اﻟﻨﻬﺮﯾﻦ آﺷﮑﺎر اﺳﺖ اﻣﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﭘﯿﺸﯿﻦ ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﻫﻨﺮ ﻣﺎرﻟﯿﮏ اﺳﺖ. در دوره اﺷﮑﺎﻧﯽ اداﻣﻪ آن ﮐﻢ رﻧﮓ ﺗﺮ وﻣﺘﻔﺎوت ﺗﺮ ﺷﺪه ودر ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻓﺮﻣﯽ اﯾﻦ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺎﻃﯿﺮي در دوره ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﺧﺘﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ

this article has no abstract