تاثير درك خطر در استفاده ازكمربند ايمني در رانندگان تهران

Effect of risk perception on seat-belt wearing among drivers of Tehran Fatemeh Sadeghnejad

ايران يكي از كشورهاي پرحادثه از نظر سوانح رانندگي است و استفاده از كمربند ايمني موثرترين وسيله در پيشگيري از شدت صدمه و مرگ و مير ناشي از حوادث جاده اي شناخته شده است. با وجود اين بسياري از رانندگان در هنگام رانندگي كمربند ايمني خود را نمي بندند. براي ترغيب استفاده از كمربند ايمني تهيه پيامهاي مناسب و مبتني بر تئوريهاي علمي از اهميت زيادي برخوردار است. هدف از اين مطالعه استفاده از مدل فرايند موازي توسعه يافته در تهيه برنامه آموزشي موثر جهت ارتقاي استفاده از كمربندايمني در رانندگان تهران است. پژوهش حاضر مطالعه نيمه تجربي است. جامعه پژوهش گروهي از رانندگان تهراني بودند كه به دليل رانندگي بدون استفاده از كمربند ايمني توسط پليس متوقف شدند. انتخاب محل نمونه گيري و رانندگان شركت كننده در مطالعه با روش تصادفي چند مرحله اي صورت گرفت. طراحي پيام و مداخله آموزشي بعد از تحليل اطلاعات بدست آمده از پيش آزمون انجام گرفت .از ميان 209 راننده شركت كنننده در مطالعه ، 80/4 درصد مرد بودند و ميانگين سن آنها 41 سال با انحراف معيار 1/3 بود. اندازه گيري مقياس تشخيص رفتار مخاطره آميز قبل از مداخله نشان داد كه رانندگان در موقعيت كلي فرايند كنترل ترس قرار داشتند و به عبارت ديگر در سطح پايين تري از كارآمدي درك شده نسبت به تهديد درك شده قرار داشتند. همچنين نتايج آناليز رگرسيون چندگانه قبل از مداخله نشان داد كه حساسيت درك شده و خود كارآمدي درك شده استفاده از كمربند ايمني را پيشگويي مي كند (0/38=R2 و0.05 >P). پس از مداخله آموزشي شركت كنندگان در فرايند كنترل خطر و در موقعيت اتخاذ رفتار محافظتي قرار گرفتند. همچنين مقايسه خود گزارشي استفاده هميشگي ازكمربند ايمني در قبل و بعد از مداخله 24% افزايش نشان داد.يافته هاي اين پژوهش توصيه مي كند كه جهت ارتقاي استفاده از كمربند ايمني، به پيامهاي با محتوي كارآمدي بالا تمركز بيشتري شود.

Background: Iran is one of the eventful countries of road traffic accidents in the world and the use of safety belts is known as the most effective in preventing severity of injuries and deaths caused by road accidents. However, many drivers do not wear their seat belts while driving. To encourage drivers to use seat belts, providing appropriate messages based on scientific theories is very important. Objective: The purpose of this study was to use extended parallel process model (EPPM) in developing an effective educational program to promote safety belt use among drivers in Tehran. Methods: This is a quasi-experimental study and conducted on some drivers who were stopped by police officer because of driving without seat belts using. The site and participants of survey were selected by multistage random sampling. The message developing and educational intervention was done after analyzing pre-test results. Results: among all 209 drivers, 80.4 percent were male and mean age of participants was 41 years old (SD =1.3). Measuring the Risk Behavior Diagnosis Scale, based on EPPM showed that drivers were in general position of fear control process. In the other word, they had a lower level of perceived efficacy in comparing to perceived threat. Multiple regression analysis before educational intervention showed that perceived susceptibility and perceived self-efficacy is a predictor of self-reporting use of seat belt among drivers in Tehran(R2=0.38 , P< 0.05(. After intervention, participants were placed in the danger control process or were in a position to adopt protective behavior. Comparing before and after the educational intervention, ordinary self-reporting of seat belt wearing increased about 24%. Conclusion: The findings suggest that focusing on messages with high efficacy contents; can promote seat belt wearing among drivers.