نوسازي يا بازتوليد اجتماعي (مطالعه اي در خصوص قشربندي و تحرك اجتماعي)

(Modernization or Social reproduction ( A study on stratification and social mobility

در طي دهه­ هاي اخير فرايند نوسازي همراه با تغييرات اقتصادي و اجتماعي نظير گسترش شهرنشيني، مهاجرت­هاي روستايي، بسط آموزش و پرورش عالي، ايجاد شبكه­ هاي ارتباطي، تغيير نظام مشاغل و غيره دگرگوني­ هاي اجتماعي زيادي را در كل كشور از جمله مناطق شمال غربي كشور ايجاد نموده و باعث تحرك اجتماعي گروه هايي از مردم گرديده است. با توجه به اهميت مطالعه تحرك اجتماعي و پيامدهاي آن در زندگي مردم، هدف پژوهش حاضر مطالعه وضعيت تحرك اجتماعي و الگوي آن در شهر خوي مي باشد. روش مطالعه در اين تحقيق، كمي و پيمايشي است و داده­ها با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوري شده است. جامعه آماري كليه سرپرستان خانوار شهر خوي بوده كه 382 نفر به عنوان نمونه از طريق فرمول كوكران انتخاب شده ­اند. روش ­نمونه‌گيري نيز خوشه­ اي چند مرحله­ اي مي­ باشد و داده­ ها با استفاده از نرم افزار spss مورد تحليل قرارگرفته­ اند. يافته­ ها پژوهش بيانگر ميزان بالاي بازتوليد طبقاتي 68% و 49% بازتوليد شغلي مي ­باشد، همچنين، تحرك ساختاري، بيانگر ميزان بالاي تحرك در نسل كنوني از مشاغل كشاورزي به سمت مشاغل ديگر است، كه به نوعي نشانگر تأثير نوسازي در منطقة مورد نظر مي ­باشد. نتايج تحقيق بيانگر اين است كه بيشترين ميزان تحرك چه در سطح شغلي و چه در سطح طبقاتي مربوط به بازتوليد شغلي و طبقاتي مي ­باشد و اين ميزان براي تحرك طبقاتي بسيار بالا است. در نتيجه مي­توان گفت كه در جامعه مورد نظر تحرك شغلي عموميت دارد اما تحرك طبقاتي محدود بوده و طبقات در نسل­ هاي مختلف به نوعي بازتوليد مي ­شوند.

During recent decades, modernization process along with economic and social changes such as urbanization, rural migration, expansion of higher education, the creation of communication networks, jobs system change and so on has caused many social changes in the whole country, including northwest areas of it, and has created social mobility for groups of people. Considering the importance of studying social mobility and its implications in people's lives, the aim of this study was to examine the social mobility and its pattern in Khoy. Method of study was quantitative and survey and data have been collected using the questionnaire instrument. Population of study was all households of khoy city and 382 people were selected through Cochran's formula and by multistage cluster sampling. Data were analyzed using SPSS software. Findings of objective dimension of social mobility show high levels of class and 68% and 49% of occupational reproduction. Also, Structural mobility represents high levels of mobility among current generation of agricultural jobs towards other jobs. This shows the impact of modernization at the intended region. The results show that the highest mobility both at the occupational and class level, relates to occupational and class reproduction and this is a very high degree of class mobility. As a result, we can say that in target population, occupational mobility is common but class mobility is limited and classes in different generations are reproduced somehow.