مقايسه تحليلي نفس شناسي ابن مسكويه و نظريه شخصيت فرويد

An Analytical Comparison between Ibn Miskawayh's Self-Cognition Theory and Freud’s Theory of Personality

در روان شناسي، شناخت شخصيت و اجزاي آن نقش بنياديني در درمان اخلالات روانشناختي دارد. از طرفي نفس شناسي نيز در بسياري از نظريات اخلاقي مبناي شكل گيري فضايل اخلاقي است. از آنجا كه نفس در نظريات اخلاق فلسفي اسلامي قرابت هايي با شخصيت در نظريات روان شناسي دارد، مي توان از شباهت ها و تفاوت هاي نفس شناسي و شخصيت شناسي سراغ گرفت. نظريه شخصيت فرويد به عنوان نظريه اي مهم در روانشناسي و نفس شناسي ابن مسكويه به عنوان مقدمه يكي از مبنايي ترين نظريات اخلاق اسلامي در اين پژوهش با يكديگر مقايسه مي شوند. يافته هاي اين تحقيق نمايانگر اين است كه علرغم شباهت هايي كه ميان اين دونظريه وجود دارد، تفاوتي مهم در منشاء و معناي ارزش هاي اخلاقي در هريك از آنها قابل مشاهده است. در نظريه فرويد ارزش هاي اخلاقي محصول فرآيندي ناخودآگاه بوده و كمال اخلاقي در تعارض با سلامت رواني قرار مي گيرند. اما در نفس شناسي ابن مسكويه فضايل اخلاقي با عقلانيت پيوند خورده و به نحو آگاهانه و اختياري حاصل مي شوند. بر همين اساس در اين نظريه كمال اخلاقي، عقلانيت و بهداشت روان با يكديگر همسو هستند.

In psychology, the recognition of personality and its components plays a fundamental role in the treatment of psychological disorders. On the other hand, self-cognition is also the basis for the formation of moral virtues in many moral theories. Since the ‘self’ in Islamic philosophical ethical theories has some similarities to personality in psychological theories, one can compare, in some ways, self-cognition to personality-cognition. In this paper we seek to compare Freud's theory of personality, as an important theory in psychology, to Ibn Miskawayh’s self-cognition theory, as an introductory to one of the most fundamental Islamic ethical views. The findings of this research show that, despite their similarities, there is a significant difference in the origin and meaning of moral values ​​between these theories. In Freud's theory, ethical values are the product of a subconscious process and actually ethical perfection is in conflict with mental health. But in Miskawayh’s self-cognition theory, ethical virtues are linked to rationality and are achieved consciously and voluntarily. Accordingly, in this theory, moral perfection, rationality and mental health are aligned.