اولويت‌‌‌‌بندي بازارهاي هدف صادرات گوجه فرنگي ايران با استفاده از روش تاكسونومي عددي

Prioritizing Export Target Markets of Tomato Iran Using Numerical Taxonomy Analysis

افزايش توليد و صادرات محصول گوجه ­فرنگي كه ايران در توليد آن داراي مزيت نسبي است مي­تواند دستيابي به درآمدهاي ارزشي بيشتر را امكان­پذير سازد. علاوه براين؛ توسعه بالقوه صادرات اين محصول، به منظور صادرات محصولات غير­نفتي، اهميت بسياري دارد. هدف از مطالعۀ حاضر شناسايي و اولويت­بندي بازارهاي هدف صادراتي گوجه فرنگي ايران است، همچنين در اين پژوهش از روش تاكسونومي عددي براي انتخاب بازارهاي هدف صادراتي بالقوه استفاده شده است.­ داده­هاي مورد استفاده مربوط به مقطع 2001 الي 2017 مي­باشد. در اين مطالعه از پنج ضريب نوسان رتبه، ضريب نزديكي، ضريب ميانگين رتبه، ضريب ميانگين سهم و ضريب نوسان سهم استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان داد كه با توجه به تعيين اولويت­هاي صورت گرفته، كشور عراق در اولويت اول كشور هدف صادراتي گوجه فرنگي قرار دارد و پس از آن كشور افغانستان رتبه دوم و روسيه رتبه سوم را به خود اختصاص داده است. كشورهاي حوزه خليج فارس به ترتيب رتبه شامل امارات متحده عربي، عمان، بحرين، كويت، عربستان سعودي و قطر رتبه آخر را به خود اختصاص داده­اند. به استثناء كشور امارات متحده عربي مابقي كشورهاي حوزه خليج فارس در رتبه­هاي آخر قرار دارند. به اين ترتيب با توجه به وضعيت صادرات فعلي گوجه فرنگي به كشورهاي مختلف، تفاوت قابل ملاحظه­ اي بين بازارهاي بالقوه و بالفعل وجود دارد. پيشنهاد مشخص اين تحقيق اتخاذ سياست­هاي مناسب قيمتي و توليدي جهت توسعه صادرات و شناخت بازار­هاي هدف صادراتي مي­باشد.

Increasing the production and export of tomato crops that Iran has in its production has a comparative advantage can make it possible to achieve more valuable revenues. In addition, developing export of this product is very important in order to export of non-oil products. The purpose of this study is identification of the best export target markets for Iran tomato product. Also, in this study, numerical taxonomy method has been used to select potential export target markets. The used data are related 2001 to 2017 period. In this study, has used five coefficients of fluctuation of rank, proximity coefficient, average coefficient of rank, average coefficient of share and share fluctuation coefficient. The results of this study show that According to identified priorities, Iraq is the first target market for exporting tomatoes and then countries of Afghanistan ranked second and Russia ranked third. Persian Gulf States ranked respectively in the United Arab Emirates, Oman, Bahrain, Kuwait, Saudi Arabia and Qatar has the last rank. With the exception of the United Arab Emirates, the rest of the Gulf States are ranked. Also the results show that current export market of tomato has significant difference with potential markets. So, use of export guiding policies toward potential target market has suggested.