علل گسترش روابط استراتژيك ايران با سوريه از حمله آمريكا به عراق تا آغاز بحران در سوريه (2011-2003)

The Causes of Iran's Strategic Relations Expansion with Syria from U.S. invasion of Iraq until the start of Syrian crisis (2003 -2011)

اتحاد استراتژيك ايران و سوريه از جمله اتحادهاي ديرپاي منطقه‌اي در خاورميانه محسوب ميشود. اما فاصله زماني 2003 تا2011 يعني از حمله امريكا به عراق در مارس 2003 تا شروع نا آرامي‌ها در مارس 2011 در سوريه، روابط استراتژيك جمهوري اسلامي با سوريه گسترش بيشتري يافته است. در همين راستا هدف اصلي اين پژوهش پاسخگويي به اين سوال محوري است كه چرا ايران در فاصله زماني مارس 2003 تا مارس 2011 در مقايسه با سالهاي 2003- 1979،گرايش بيشتري به تعميق روابط استراتژيك خود با سوريه داشته است؟ يافتههاي اين پژوهش بر اين مبنا است كه فشارهاي سيستميك به عنوان يك متغير مستقل، از جمله يك جانبه‌گرايي امريكا در نظام بينالملل، اشغال عراق توسط امريكا در سال 2003 و مسئله هسته‌اي ايران، متغيرهاي اساسي در تمايل ايران به گسترش روابط استراتژيك با سوريه در بازه زماني 2011- 2003 ميباشد. تاثيرگذاري اين متغيرها بدون واسطه نبوده بلكه فشارها و تهديدهاي سيستميك از طريق متغييرهاي سطح واحد به خصوص ادراك نخبگان از نظام بين‌الملل، منجر به تمايل ايران به گسترش روابط استراتژيك با سوريه در اين فاصله زماني شده است. روش تحقيق در اين نوشتار توصيفي- تحليلي بر مبناي روش كيفي و روش گردآوري داده‌ها، منابع كتابخانه‌اي و اسنادي است.

The strategic alliance between Iran and Syria is considered as one of the longstanding regional alliances. However a very important point in the strategic relationship between the two countries is the tendency of Iran toward deepening its strategic relationship with Syria from 2003 to 2011; which started from U.S. invasion of Iraq until the outbreak of uprising in Syria in March 2011. This paper tries to answer this question: By comparison to 1979- 2003 period, why Iran was more determined to deepen its strategic ties to Syria from 2003 to 2011? Findings show that, systemic pressures including U.S unilateralism in the international system, occupation of Iraq by the U.S. in 2003 and Iran's nuclear issue have been essential variables in pushing Iran toward expansion of strategic ties with Syria from 2003 to 2011. However, these pressures and threats are interpreted through unit-level variables, especially the perceptions of elites from the international system in this period. The research methodology is descriptive-analytic based on qualitative method.